جلوس مظفر: تاریخ بر تخت‌نشینی مظفرالدین شاه قاجار
| جلوس مظفر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ادیب مستوفی، غلامحسین (نویسنده) |
| ناشر | سنگلج قلم |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1403 |
| شابک | 8ـ4ـ90908ـ622ـ978 |
| کد کنگره | |
جلوس مظفر: تاریخ بر تخت‌نشینی مظفرالدین شاه قاجار تألیف غلامحسین ادیب مستوفی ملقب به افضل‌الملک کرمانی، افضل‌الملک کرمانی «جلوس مظفر» را در آغاز فرمانروایی مظفرالدین شاه به فرمان او نوشته شده است تا تاریخ فرمانروایی او را تدوین کند.
گزارش کتاب
غلامحسین ادیب مستوفی (1279 ـ 1348 هـ) از ادبای روزگار ناصرالدین شاهی است که خودش را در حاشیۀ «جلوس مظفر» میرزا غلامحسین ادیب، مستوفی نامیده است. او از کودکی تا جوانی‌اش ادبیات به‌ویژه ادب عربی را فراگرفت و توانایی‌اش در سرودن قصاید عربی را نیز آزمود و سروده‌هایی به فارسی و عربی از خود به یادگار گذاشته است. او با تحصیل علوم مختلف زمان خود مانند انشا، حساب، فقه، اصول، حکمت، فلسفه و تاریخ قدیم و جدید ایران و تفسیر عروض و قافیه توانست پس از پایان تحصیلات به خدمت دولت وارد شود.
افضل‌الملک کرمانی «جلوس مظفر» را در آغاز فرمانروایی مظفرالدین شاه به فرمان او نوشته شده است تا تاریخ فرمانروایی او را تدوین کند. بخش‌های آغازین این نسخه، وقایع فاصلۀ زمانی قتل ناصرالدین شاه و آغاز پادشاهی جانشین اوست.
مظفرالدین شاه، پنجمین فرزند ذکور ناصرالدین شاه و پنجمین پادشاه سلسله قاجار محسوب می‌شود. او در ۱۲۳۱ شمسی در اوایل سلطنت پدرش ناصرالدین شاه به دنیا آمد و در ۵ سالگی به ولایت‌عهدی برگزیده شد. وى در سال ۱۲۷۵ شمسی به سلطنت رسید و فرمان مشروطیت را در ۱۳۲۴ قمری صادر کرد. مظفرالدین میرزا پس از انتخاب‌شدن به ولیعهدی طبق رسوم قاجار که از زمان فتحعلی شاه معمول بود، به پایتخت دوم ایران، تبریز فرستاده شد و قریب ۴۰ سال در این شهر ماند تا اینکه پس از کشته‌شدن ناصرالدین شاه در ۱۲۷۵ شمسی، در سن ۴۴ سالگی به سلطنت رسید. از زمان کشته‌شدن ناصرالدین شاه تا جلوس مظفرالدین شاه به تخت سلطنت، ۴۰ روز به طول انجامید و طی این مدت میرزا علی‌اصغرخان اتابک ـ امین‌السلطان ـ آخرین صدراعظم ناصرالدین شاه اداره امور کشور را به دست داشت. مظفرالدین شاه در سال اول سلطنت خود امین‌السلطان را از مقام صدارت عزل کرد و پیشکار سابق خود میرزا علی‌خان امین‌الدوله را به جای وی به صدارت برگزید، ولی امین‌الدوله که افکار تجددخواهی و غرب‌گرائی داشت، از ابتدای زمامداری خود با مخالفت علما مواجه شد و بعد از شش ماه از صدارت کناره‌گیری کرد. مظفرالدین شاه پس از امین‌الدوله، محسن‌خان مشیرالدوله را به صدارت انتخاب کرد؛ ولی صدارت او هم بیش از سه ماه به طول نینجامید و مظفرالدین شاه مجدد امین‌السلطان را به صدارت برگزید.
تاریخ به‌تخت‌نشستن مظفرالدین شاه به حساب ابجدشمارانه سال 1319 قمری است. همان‌گونه که بیان شد، افضل‌الملک کرمانی در این اثر به دستور مظفرالدین شاه، شروع سلطنت و تاج‌گذاری او و تاریخ حکومتی و وقایع سلطنت و تغییر و تعیین وزرا و حکام را در شروع دورۀ مظفری به نگارش درآورده و کتاب خود را با عنوان «جلوس مظفر» به شاه تقدیم کرد.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات