استشهادنامه‌های ایران دورۀ اسلامی

استشهادنامه‌های ایران دورۀ اسلامی
پدیدآوران	زندیه، حسن (نویسنده) بلندی، مریم (نویسنده)
ناشر	پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
مکان نشر	قم
سال نشر	1400
شابک	‎3ـ350ـ298ـ600ـ978
موضوع	ایران‌ گواهی‌ و گواها‌ن‌,گواهی‌ و گواها‌ن‌ (فقه‌)
تعداد جلد	2 جلد
کد کنگره	KMH ۱۷۷۷/ز۹الف۵ ۱۴۰۰‏

استشهادنامه‌های ایران دورۀ اسلامی تألیف حسن زندیه، مریم بلندی، هدف از نگارش این کتاب، معرفی یکی از انواع اسناد شرعی با عنوان «استشهادنامه» است و مجموعه‌ای از اسناد و مدارک استشهادی متعلق به ایران پس از اسلام با تکیه بر دورۀ معاصر را شامل می‌شود. استشهادنامه‌ها گونه‌ای از اسناد و ادلۀ شرعی هستند که حاوی مطالب و نکات بسیاری دربارۀ مسائل زندگی روزمرۀ طبقات گوناگون جامعه می‌باشند.

ساختار

کتاب حاضر، صرفنظر از دیباچه، به هفت فصل اصلی تقسیم و در دو جلد تدوین شده است.

گزارش محتوا

فصل اول: با عنوان بررسی احمالی مسانل فقھی وحقوقی، در حد امکان تلاش شدہ، با بهرەمندی از برخی منابع و مآخذ فقه امامیه و نظرات محققان و اندیشمندان دینی، اعم از متقدمان و متاخران، که در خصوص موضوع شهادت به صورت استنباطی و استدلالی بحث کرده‌اند، مطالب شایسته‌ای ارائه شود؛

فصل دوم: پیشینه و تحول معنایی و مفهومی شهادت و استشهادنامه است که در آن سیر تحول شهادت و استشهادنامه‌نویسی در ایران بررسی می‌شود؛

فصل سوم: با عنوان راهکارهای شناخت استشهادنامه‌ها و کارکرد آنها، به بررسی معیارهای شناخت استشهادنامه، نمونه‌های فرضی اسناد مندرج در جنگها و منشآت، کارکرد و موارد استفاده استشهادنامه‌ها و نیز تفاوتهای آن با گونه دیگری از شهادت‌نویسی پرداخته است؛

فصل چهارم: با عنوان تحول نظام قضائی و ثبت اسناد در ایران، شمّه‌ای از تاريخ حقوقی-قضانی ایران، گردش کار محکمه و شیوه‌های رسیدگی دعاوی در دادگاههای ایران، با ابتنای به استشهادنامه‌ها، بررسی شده است؛ سایر مطالب در جلد دوم ارائه شده است.

فصل‌های جلد دوم عبارت‌اند از:

فصل اول: با عنوان ساختار محتوایی استشهادنامه‌ها، به بررسی ساختار سندشناسی، تجزیه و تحلیل محتوای استشهادنامه‌ها پرداخته و دارای یک مقدمه و دو بخش متن و حاشیه است؛

فصل دوم: این فصل، از جمله فصول مهم کتاب، از جھت ساختار صوری و ظاهری اسناد مندرج در فصل آخر است و دارای یک مقدمه، محتوا و حاشیه است.

فصل سوم: فصل پایانی، به تصاویر اسناد و بازنویسی آنها اختصاص دارد که از مراکز آرشیوی مختلف، با قيد تنوع موضوعی، محتوایی، تاريخى و...، براى فهرست نويسى انتخاب شده‌اند. در واقع پایه و مایه پژوهش حاضر را همین گردآوری و طبقه‌بندی اسناد تشکیل داده و اساس توصیف‌ها و تحلیل‌های فصول پنج و شش است. در ابتداى هر بازنويسى، شناسنامه اسناد، ارائه و پس از بازنویسی متن سند، تصویر آن مندرج شده است. سبک بازنویسی اسناد، بدین ترتیب است که متن سند به همراه اضافات و حواشی آن ذکر گردیده است.

روشی نیز که در ترتیب مجموعه اسناد به کار رفته، مبتنی بر نظم منطقی از لحاظ قدمت تاریخی استشهادنامه‌ها بوده است؛ در این بخش، اسناد شماره‌گذاری شده و در تمامی توصيفها وتحليل‌ها و مستندات، فصول بنجم وششم، شماره‌هاى زيرنويس شده، شماره اسنادی هستند که در این فصل آمده‌اند.

در انتها، منابع و مآخذی ارائه گردیده که در این پژوهش از آنها استفاده شده است تا مخاطبین و خوانندگان گرامی بتوانند با بھره‌جویی از آنها، اطلاعات بیشتری را در این زمینه کسب نمایند.

منابع مقاله

پیش‌درآمد جلد اول کتاب