پان‌ترکیسم: تاریخ‌سازی و دروغ‌پردازی (گزیده‌ای از آرای دانشمندان روس)
| پان‌ترکیسم: تاریخ‌سازی و دروغ‌پردازی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جمعی از نویسندگان (نویسنده)
آریان‌فر، عزیز (مترجم) تهرانی، هژیر (گزارش) |
| ناشر | سمرقند |
| مکان نشر | لنگرود |
| سال نشر | 1399 |
| شابک | 6ـ65ـ7775ـ964ـ978 |
| کد کنگره | DS/ل۲پ۲ ۱۷ |
پان‌ترکیسم: تاریخ‌سازی و دروغ‌پردازی (گزیده‌ای از آرای دانشمندان روس) تألیف جمعی از نویسندگان، ترجمه عزیز آریان‌فر، به کوشش هژیر تهرانی؛ در این کتاب بر کشورهای نوزاد پدیدآمده در گسترۀ پساشوروی پیشین در آسیای میانه و قفقاز درنگ شده تا معلوم شود که کار افسانه‌سرایی و گزافه‌گویی و اغراق و مبالغه دربارۀ نیاکان کبیر و گذشتۀ درخشان و تابناک تاریخی که پیوسته سر از سپیده‌دم تاریخ برمی‌آورند، به کجا رسیده است و چگونه آفاق و انفس را درنوردیده است.
گزارش کتاب
به گواهی تاریخ، خداوندان زور و زر دردمندانه و سوگوارانه پیوسته برای دستیابی به اهداف و اغراض آزمندانه خویش به جعل و تحریف و دست‌کاری تاریخ پرداخته و از پدیده‌هایی چون زبان، آیین، تیره و تبار و نژاد همچون ابزارهایی به سود بهره‌گیری نموده‌اند و می‌نمایند. از سوی دیگر دیده می‌شود که کشورهای تازه پدیدآمده در پهنۀ گیتی و کارزار سیاست، پیوسته در اندیشۀ افسانه‌پردازی و ساختن پیشینه‌های جعلی و ساختگی برای خود و کشاندن رشتۀ خود قدمت خود تا سپیده‌دم تاریخ و پیونددهی فرهنگ و تمدن خود با بزرگ‌ترین کانون‌های تمدنی جهانی در دوران باستان‌اند.
در این کتاب بر کشورهای نوزاد پدیدآمده در گسترۀ پساشوروی پیشین در آسیای میانه و قفقاز درنگ شده تا معلوم شود که کار افسانه‌سرایی و گزافه‌گویی و اغراق و مبالغه دربارۀ نیاکان کبیر و گذشتۀ درخشان و تابناک تاریخی که پیوسته سر از سپیده‌دم تاریخ برمی‌آورند، به کجا رسیده است و چگونه آفاق و انفس را درنوردیده است.
ایدئولوژی پان‌ترکیسم یک ایدئولوژی افراطی است که از سوی محافل صهیونیستی برای ناآرام کردن ایران و جمهوری‌های ترکی‌زبان شوروی پیشین به میان آمده و هیچ ربطی به باشندگان شریف ترکی‌زبان منطقه ندارد. این ایدئولوژی که در واپسین سال‌های حیات نکبت‌بار امپراتوری ارتجاعی عثمانی در افق سیاسی جهان پدیدار گردیده بود، و در سیمای ایدئولوژی سیاسی و باوری ترکان جوان تبارز نموده بود، منشأ کشتارهای عام وحشیانۀ بزرگی در میان یونانیان، کردها و به‌ویژه ارمنی‌ها گردید.
در اولین نوشتار، نویسنده به عنوان یک تبارشناس، به بازگشایی این راز پرداخته که چرا «افسانه آریایی» در میان نخبگان سیاسی ترکی‌زبان چنین محبوب است و در واقعیت امر پیوندها میان آریایی‌ها و ترکی‌ها چگونه بوده است؟ نویسنده دربارۀ اتنوژنیز یا منشأ تباری که سخن از شکل‌گیری پیچیدۀ توده‌ها سخن بر زبان می‌آورد، اجازه می‌داد که جوامع مختلف باشندگان را در میان نیاکان کهن جا داد و آژیده زد.
یکی از آفرینندگان سرشناس و برجستۀ افسانه‌های تاریخی دربارۀ «نیاکان کبیر» نامزد علوم تاریخی، اسماعیل موساییویچ موسایف شخصیت شایستۀ علمی جمهوری کاباردینو بود. او در سال‌های دهۀ هشتاد تا نود میلادی کتاب‌ها و مقالات بسیاری را در رسانه‌های جمهوری کاباردین و بالکار در زمینۀ گذشته‌های دور تاریخی بالکارها و کاراچای منتشر نمود. شالودۀ اصلی این نشریات، آرمان‌گرایی لگام‌گسیخته در تاریخ باستان توده‌های ترکی‌زبان بود. نوشتار دوم کتاب به بررسی افسانه‌ها دربارۀ «نیاکان کبیر» پرداخته است.
در ابتدای نوشتار سوم کتاب آمده است: «پدیده‌ای به نام شبه‌تاریخ یا تاریخ دست‌کاری‌شده، مسخ‌شده و تحریف‌شده، علل و عوامل عمیق و دلایل ویژۀ خود را دارد. رنگینی و چندپارچگی مزاییک تباری و فرهنگی منطقۀ قفقاز، شیفتگی زایدالوصف و بیش از حد توده‌های باشنده این دیار به ریشه و خاستگاه و گذشته‌های دورشان، نبود یا توسعه‌نیافتگی سنت‌های تاریخی بومی نوشتاری و مکتوب، همراه با ولع برای خویشتن‌شناسی تاریخی و استقلال و هویت سیاسی در سال‌های اخیر بستر همواری را برای گسترش پدیدۀ «شبه تاریخ» فراهم نموده‌اند». این نوشتار دربارۀ این است که چگونه دربارۀ نیاکان کبیر افسانه‌پردازی می‌شود.
نوشتار چهارم کتاب اختصاص به بررسی منطقۀ قفقاز مرکزی و ایرانیزاسیون یا ترکیزاسیون در این منطقه دارد. در نوشتارهای دیگر کتاب نیز به زوایای دیگری از این تاریخ‌سازی‌ها و دروغ‌پردازی‌ها دربارۀ پان‌ترکیسم در مناطق مختلفی چون آذربایجان و ازبکستان پرداخته شده است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات