فضايح الصوفية؛ بضميمه تنبيه الغافلين و ايقاظ الراقدين
| فضایح الصوفیه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بهبهانی، محمدجعفر بن محمدعلی (نویسنده)
بهبهانی، محمود بن محمدعلی (نویسنده) مؤسسه علامه مجدد وحید بهبهانی (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | تنبیه الغافلین و ایقاظ الراقدین |
| ناشر | انصاریان |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1413ق. |
| چاپ | چاپ یکم |
| موضوع | تصوف - دفاعیهها و ردیهها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 6ف9ب / 295/2 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
فضايح الصوفية، عنوان اثری است یک جلدی به زبان فارسی از محمدجعفر بن محمدعلی (آل آقا) بهبهانی، در رد افکار صوفیان. این اثر به‌ضمیمه کتاب تنبیه الغافلین و ایقاظ الراقدین از محمود بن آقا محمدعلی چاپ شده است.
نویسنده در مقدمه فضایح الصوفیه، درباره کتاب می‌نویسد: اما بعد: این چند کلمه در بیان احوال خسران‌مآل طوایف صوفیه و عقاید فاسده ایشان قلمی می‌گردد تا برادران دینی از آن منتفع گردند.[۱]
در مقدمه تنبیه الغافلین نیز آقا محمود در توضیح کتاب می‌نویسد: اگرچه فساد طریقه اهل عناد اعنی طائفه ضاله مضله متصوفه اوضح و اظهر از آن است که محتاج به بیان و اعلان باشد... لکن چون اندکی در افهام سخیفه و عقول ضعیفه حسن آن جلوه‌گر گشته و جمله‌ای از آن عقاید باطله در قلوب جمعی از متشیعه راسخ شده است، نظر به قلت اطلاع از طریقه ائمه و سادات خود که مأمور به اطاعت و متابعت ایشان می‌باشند، بلکه بعضی را اعتقاد چنان است که این مقوله مزخرفات مأخوذ از آن سادات است بر خود لازم دید که به اشارات و تنبیهاتی چند خار این شبهات را از مزرع صدور بی‌نور ایشان کنده، شاید مستبصر شوند...[۲]
وی دربارۀ پیدایش تصوف و استناد این جریان به اهل سنت و مخترع تصوف یعنی ابوهاشم کوفی و نام‌های گوناگون صوفیه (متصوّفه، متصلّفه، مبتدعه، زراقیه، غلات، غالیه و حلاجیه) مطالب فراوانی بیان می‌کند. روایات و احادیث پیامبر اکرم و ائمه اطهار پیرامون تصوف نیز در این مقدمه بیان شده است؛ از جمله روایتی که امام رضا (ع) به سند صحیح از بزنطی فرمود: «کسی که مذکور شود نزد او صوفیان و انکار نکند ایشان را به زبان یا دل، پس نیست از ما، و کسی که انکار کند ایشان را، پس گویا جهاد کرده است با کفار در پیش‌روی حضرت رسول(ص)».
وی دربارۀ اصول فرقه‌های تصوف می‌نویسد: مذاهب صوفیه بسیار است؛ بعضی گفته‌اند از آن جمله چهار مذهب یکی مذهب حلولیّه است، دویم: مدهب اتحادیّه، سیم: مذهب واصلیه، چهارم: مذهب عشّاقیّه و بعضی اصول را شش گرفته اند به اضافۀ تلقینیّه و رزّاقیه و بعضی هفت گفته‌اند: به اضافۀ وحدتیّه و بعضی گفته‌اند که اصل دو بود، پس جمعی ازمتأخرین صوفیه، مذهب دیگر اختراع نموده‌اند و آن قایل‌بودن به وحدت وجوداست.
نویسنده پس از بیان اصل مذهب صوفیه و ذکر بعضی از فروع مذهب آنها، به بیان عقاید بیست‌ویک فرقه و نقد آنها می‌پردازد. این فرقه‌ها عبارت‌اند از: وحدتیه، واصلیه، حبیبیه، ولائیه، مشارکیه، شمراخیه، مباحیه، ملامتیه، حالیه، حوریه، واقفیه، تسلیمیه، تلقینیه، کاملیه، الهامیه، نوریه، باطنیه، جوریه، عشاقیه، جمهوریه، زراقیه. مذمت گرایش به عقاید صوفیه، استشهاد به برخی از سخنان صوفیه، اخبار وارده در مذمت حسن بصری، حلاج از دیدگاه حدیث، عشق از دیدگاه صوفیه و فلاسفه، ساختگی‌بودن حدیث "من عشق...."، گفتار دانشمندان دربارۀ صوفیه، حرمت شرب خمر و زنا و لواط و غنا و موسیقی، عقاید باطلۀ صوفیه، نشانه‌های شیعیان علی(ع)، مبارزۀ علما با صوفیه، فضیلت دانش و دانشمند، لزوم متابعت علما، ذم مصاحبت اهل بدعت، وظایف علما و فرومانروایان سوء، سپاس از فرمانروایان دادگر، کیستی اولوالامر، نشانه‌های پایداری نعمت، دل‌های فرمانروایان، مسئولیت فرمانروایان از دیگرمباحثی است که نویسنده به آنها پرداخته است.
پانویس
منابع مقاله
متن کتاب.