درسنامه‌ی نحو زبان فارسی
| درسنامه‌ی نحو زبان فارسی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | همایون‌فر، مژگان (نویسنده) |
| ناشر | علمی |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1399 |
| شابک | 9ـ477ـ404ـ964ـ978 |
| کد کنگره | |
درسنامه‌ی نحو زبان فارسی تألیف مژگان همایون‌فر؛ این کتاب درسنامه‌ای است برای واحدهای نحو و ساخت زبان فارسی که در مقطع کارشناسی ارشد رشته‌های زبان‌شناسی و آموزش زبان‌های خارجی دانشگاه‌های کشور تدریس می‌شود. این کتاب از دو بخش اصلی و شش فصل تشکیل شده است.
ساختار
کتاب در دو بخش تدوین شده است.
گزارش کتاب
این کتاب درسنامه‌ای است برای واحدهای نحو و ساخت زبان فارسی که در مقطع کارشناسی ارشد رشته‌های زبان‌شناسی و آموزش زبان‌های خارجی دانشگاه‌های کشور تدریس می‌شود. این کتاب از دو بخش اصلی و شش فصل تشکیل شده است.
نحو، مطالعۀ ساختمان جمله‌‌های زبان است و هر جمله از تعدادی سازه تشکیل می‌شود که در اصطلاح نحوی به آن گروه گفته می‌شود. گروه نحوی و سازه به یک مفهوم واحد اشاره دارند؛ به این ترتیب که وقتی صحبت از گروه‌های نحوی درون ساختمان جمله می‌شود، به آن سازه گفته می‌شود. پس هر جمله، تنها توالی خطی تعدادی کلمه نیست که به دنبال هم چیده شده‌اند. نوع ارتباط هر کلمه با سایر کلمه‌های حاضر در هر جمله متفاوت و منحصربه‌فرد است. کلمه‌ها با هم تشکیل گروه نحوی می‌دهند و گروه‌ها با هم گروه‌های بزرگ‌تری می‌سازند تا در نهایت بند (جمله) ساخته می‌شود. گروه به مجموعه‌ای از واحدهای واژگانی گفته می‌شود که به همراه یکدیگر، نقش واحدی را در جمله بر عهده دارند. از دیگر مفاهیم بنیادین نحوی که از روزگاران کهن تا به امروز همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد، مفهوم طبقۀ (مقوله) کلمه است و این همان است که در سنت بدان جزء کلام اطلاق می‌شود و اسم، فعل، صفت، قید و اضافه برجسته‌ترین آن است. بخش اول به معرفی اصطلاحات و کلیدواژه‌های حوزۀ نحو اختصاص دارد که به صورت مقایسه میان تعاریف و تعابیر مطرح در دستورنویسی سنتی فارسی از یک‌سو با مطالعات زبان‌شناسی نوین فارسی از سوی دیگر تنظیم شده است و به دانشجویان حوزۀ زبان و زبان‌شناسی این امکان را می‌دهد تا آموخته‌های پیشین خود را از دورۀ تحصیل در دبیرستان و قبل از آن، بر آموخته‌های نوین خود در دانشگاه منطبق کنند. این بخش با آشنایی با مفاهیم بنیادینی نظیر طبقۀ کلمه همچون اسم، صفت، فعل و حرف اضافه و مقولۀ دستوری مانند زمان مطابقه، وجه و نمود آغاز می‌شود و مفهوم هسته و وابسته در ساخت گروه‌های نحوی مانند گروه اسمی، گروه فعلی، گروه حرف اضافه‌ای و به دنبال آن رسم نمودار درختی و قلاب‌های برچسب‌دار در چارچوب دستور زایشی برای ساخت‌های فارسی را دربر می‌گیرد.
بخش دوم مروری بر تعدادی از برجسته‌ترین مقالات علمی است که در سالیان اخیر در حوزۀ ساخت‌های نحوی فارسی نظیر فعل مرکب، ساخت مجهول، ساخت سببی، ساخت نظارتی و ارتقایی، کسرۀ اضافه، پوچ‌واژه، بند موصولی و مطابقه توسط صاحب‌نظران و اساتید زبان‌شناسی ایران به رشتۀ تحریر درآمده است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات