فرید احول
| فرید احول | |
|---|---|
 | |
| ولادت | قرن هفتم هجری |
| محل تولد | اسفراین |
| رحلت | نیمه دهه هفتم قرن هفتم هجری |
| پیشه | شاعر |
فریدالدین احول، از شاعران فارسی زبان قرن هفتم هجری، زاده اسفراین، صاحب دیوان شعر. دیوان او با مقدمه و تصحیح محسن کیانی منتشر شده است.
نام
نویسندگان کتاب‌های «عرفات»، «آتشکده» و «مجمع الفصحا»، نام و شهرت او را «خواجه فریدالدین احول» نوشته‌اند، ولی دیگر تذکره‌نویسان، غالباً او را با عنوان «فرید احول» نام برده‌اند. خود او نیز در قصایدش، با کلمه «فرید» تخلص کرده است[۱].
او را به سبب ولادتش در شهر اسفراین، «فرید اسفراینی» و اقامتش ممتدش در اصفهان، «فرید اصفهانی» گفته‌اند. ضمناً فرید مدتی از دوره زندگی خود را در شیراز گذرانیده و شماری از افراد خاندان اتابکان فارس را ستوده است[۲].
ولادت
در مورد زمان تولد و دوره کودکی و خانواده و دوران تحصیل و استادان او و حوادث دوران حیات و فراز و فرودهایی که در زندگی داشته، چیزی نوشته نشده است. از دیوان بازمانده و منتخب از او هم چیزی در این‌باره، به‌دست نمی‌آید، ولی در متن شماری از سروده‌هایش، روحیات اخلاقی و افکار و معتقدات او، تا حدی روشن می‌شود[۳].
روحیات
وی در میان قصایدش، به مطالب اخلاقی، زهد، حکمت، ایمان و نعت پیامبر(ص)، اشاره کرده است. او در ضمن یک سروده نیایشی که رنگی از توبه و بازگشت در هنگام پیری و ناتوانی دارد، می‌گوید:
| به گاه موت نگه‌دار بر من ایمان را | چو در حیات بر آن داشتی مقیم مرا[۴] |
فرید علاوه بر قریحه شاعری و طبع روان، بر ادب فارسی و عربی احاطه داشته و با دانش‌های رسمی زمان خود- علوم دینی، ادبی، موسیقی و نجوم- آشنا بوده و در ضمن سروده‌های خود گفته است:
| در مدح تو تا من منم با صد زبان چون سوسنم | نه شاعر اندر یک فنم، بل عالمم در چند فن |
وفات
زمان درگذشت و خاکجای فرید هم مشخص نیست و با توجه به سه قصیده‌ای که در مدح اَبَش خاتون سروده و حکومت اَبَش از سال 662 آغاز و در سال 685ق پایان گرفته است، می‌توان پذیرفت که حداقل تا نیمه دهه هفتم قرن هفتم هجری، حیات داشته و در شیراز یا اصفهان می‌زیسته است[۵].
آثار
دیوانی از اشعار وی، به اهتمام و تصحیح محسن کیانی، منتشر شده است.
پانویس
منابع مقاله
اصفهانی، فرید، «دیوان فرید اصفهانی (اسفراینی)»، به اهتمام محسن کیانی، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1381ش.