مروان ابن ابي‌حفصة
| مروان ابن أبي حفصة | |
|---|---|
 | |
| نام پدر | سلیمان |
| ولادت | 105ق |
| محل تولد | یمامه |
| رحلت | ۱۸۹ق |
| مدفن | بغداد، در مقبره نصر بن مالک به خاک |
| پیشه | شاعر |
| اطلاعات علمی | |
| برخی آثار | |
مروان بن ابی‌حفصه (۱۰۵-۱۸۹ق)، شاعر قرن دوم هجری قمری بود که خلفای عباسی را مدح می‌کرد و به هجو علویان می‌پرداخت و خیلی بخیل بود.
نسب و ولادت
- «ابوسمط مروان بن سلیمان بن یحیی بن ابی‌حفصه اموی یمامی رشیدی»، در یمامه، در سال 105ق، زاده شد[۱] و در همان جا پرورش یافت. او قبل از بیست‌سالگی شعر می‌سرود. با اشعار قدما آشنایی داشت و از شاعران برجسته عصر خویش بشمار می‌رفت. خانواده وی همگی شاعر بودند. راویانی چون خلف احمر و اصمعی اشعار او را روایت کرده‌اند. مروان به بغداد رفت و خلفای بنی‌عباس را مدح گفت؛ به‌ویژه با هجو علویان، به دربار هارون‌الرشید (خلافت ۱۷۰-۱۹۳ق) راه یافت. خاندان وی که بیشتر یهودی بودند، با اهل‌بیت(ع) بسیار دشمنی می‌ورزیدند[۲].
صفات
- گویند که وی علم لغت نمی‌دانست. همچنین اشعار دیگران را در برابر مبلغ ناچیزی خریداری و سپس آن را منقح می‌ساخت. او بیشتر اشعارش را از دعامة بن عبدالله طایی یمامی گرفته است.
- ابوالفرج اصفهانی نوشته است: مروان بخیل‌ترین مردم بود، باآنکه ثروت فراوانی داشت و از خلفا به‌خصوص از خلفای عباسی به او بسیار می‌رسید؛ به‌گونه‌ای که برای آنان برنامه گذاشته بود که در برابر هر بیتی که در مدح آنان می‌سراید به وی هزار درهم بدهند[۳].
وفات
- علی‌رغم اینکه طبری می‌گوید که مروان درباره یکی از حوادث سال ۱۸۹ق، شعر سروده است و این، حکایت از زنده بودنش در آن سال دارد، ولی خطیب بغدادی نوشته است که وی سال 181ق، وفات کرد و در بغداد، در مقبره نصر بن مالک به خاک سپرده شد[۴].
- ابوالفرج اصفهانی گفته است که «صالح بن عطیه اضجم»، بعد از آنکه «مروان بن ابی‌حفصه» شعری در وراثت بنی‌عباس سرود، او را لعنت کرد و با نقشه‌ای پنهانی به قتل رساند[۵].
آثار
- شعر مروان بن أبي‌حفصة (جمعه و حققه و قدّم له حسين عطوان).
پانویس
منابع مقاله
- گروهی از پژوهشگران، «فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامى»، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، 1389ش.
- خطیب بغدادی، ابوبکر احمد بن علی، «تاريخ بغداد»، تحقیق بشار عواد معروف، دارالغرب الإسلامي، بیروت، 1422ق.
- ابوالفرج اصفهانی، على بن الحسین، «الأغاني»، دارإحياء التراث العربي، بیروت، 1415ق.