ابن مطرف، محمد بن احمد

ابن مطرف، محمد بن احمد

محمد بن احمد، مشهور به ابن مُطَرِّف کنانی، مُقری (آموزگار قرائت قرآن)، واژه‌شناس و مفسر قرن پنجم هجری قمری (387-454ق)، است که تفسیر طبری را خلاصه کرد.

ولادت

• «ابوعبدالله محمد بن احمد بن مطرف کنانی طُرَفی بکری»، در سال 387ق، در اندلس، دیده به جهان گشود و در همان جا رشد کرد.

اشتغالات

• ابن مطرف کنانی امام جماعت مسجد طُرفه در قرطبه (اندلس) بود و ابوالولید یوسف اندی گفته است که به او «طرفی» می‌گفتند، چون همواره نماز جماعت را در مسجد طرفه اقامه می‌کرد و بنا بر گفته ابن بشکوال، وی آگاهی کافی به قرائت‌‌ها داشت و حدّ و حدودش را به‌خوبی می‌شناخت و مردم از او بسیاری از مسائل قرائت را آموختند.

استادان

• ابن مطرف کنانی از برخی از اندیشوران از جمله: «یونس بن عبدالله»، «ابومحمد بن شقاق» و «ابومحمد مکی بن ابی‌طالب» قرائت و علم آموخت و بعضی از دانشمندان نیز او را ستوده‌اند.

صفات

• او دین‌دار و صاحب فضیلت و اهل شب‌زنده‌داری و عبادت و در روایت‌گویی مورد وثوق بود. ابن بشکوال گفته است: ابوالقاسم بن صواب و دیگران، همه آنچه را او (محمد بن احمد) روایت کرده، برای ما نقل کرده‌اند و وی را با صفات معرفت و بزرگی همراه با کثرت مزاح و شوخی و خوش‌باطنی ستوده‌اند.
• همچنین وی در زمینه واژه‌شناسی آگاهی داشت.

وفات

• ابن حیان گفته است که ابن مطرف کنانی در چهارشنبه 14 شب قبل از پایان ماه صفر سال 454ق، در 66 سالگی وفات کرد و در صحن مسجدی در باب عامر دفن شد.

آثار

• القُرطَين لإبن‌ مطرف‌ الكنا‌ني‌: در این کتاب، ابن مطرف کنانی بین دو کتاب مهمّ به نام مشكل القرآن و غريب القرآن (هر دو نوشته ابن قتیبه) جمع کرده است. «طرفی» کوشیده است که این دو کتاب را تهذیب کند و نظم بهتری به آن بدهد؛ به‌ویژه در مورد مشكل القرآن که ابن قتیبه آن را آشفته نوشته است.
• قصص الأنبياء.
• اختصار تفسير الطبري.

منابع مقاله

1. الزركلي، خيرالدين، «الأعلام»، دارالعلم للملايين، 2002م.
2. نويهض، عادل، «معجم المفسرين من صدر الإسلام و حتى العصر الحاضر»، مؤسسة نويهض الثقافية للتأليف و الترجمة و النشر، بيروت، الطبعة الثالثة، 1409ق.
3. پایگاه کتابخانه دیجیتال نور، «تاريخ الإسلام و وفيات المشاهير و الأعلام»، الذهبي، شمس‌الدين، تحقيق عمر عبدالسلام تدمري دارالكتاب العربي، بيروت، 1409ق: https://noorlib.ir/book/view/2352?volumeNumber=30&pageNumber=368&viewType=pdf

وابسته‌ها

القرطین‌ لإبن‌ مطرف‌ الکنا‌ني‌

قصص الأنبياء