عدوی، سعید بن ابن عروبه
| عدوی، سعید بن ابن عروبه | |
|---|---|
 | |
سعید بن ابی‌عَرُوبه عَدَوی، مشهور به «ابن ابی‌عروبه»، حافظ و محدّث قرن دوم هجری قمری، (متوفای 156ق)، دانشمند بصریان و اولین کسی بود که سیره نبوی(ص) را تدوین کرد.
نسب و ولادت
- «ابونضر سعید بن مهران عدوی»، حدود سال 80ق، در بصره به دنیا آمد[۱].
استادان و شاگردان
- ابن ابی‌عروبه، از بسیاری نقل روایت کرده است؛ از جمله: حسن، محمد بن سیرین، ابی‌رجاء عطاردی، نضر بن انس، عبدالله داناج، قتاده، ابونضره عبدی و مطر وراق و بزرگ‌ترین استادش ابورجاء بود.
- افراد فراوانی نیز از ابن ابی‌عروبه حدیث نقل کرده‌اند؛ مانند شعبه، ثوری، یزید بن زریع، روح بن عباده، نضر بن شمیل، بشر بن مفضل، اسماعیل بن علیه، یحیى بن سعید قطان ، خالد بن حارث، محمد بن جعفر غندر، ابوعاصم نبیل، سعید بن عامر ضبعی، عبدالوهاب بن عطاء خفاف (راوی کتاب‌های او)، محمد بن بکر برسانی، یزید بن هارون و محمد بن عبدالله انصاری.
صفات
- او دریای علم بود، ولی قدرت حفظش در پایان عمرش تغییر کرد و گرفتار بیماری «اختلاط» شد و عقلش را از دست داد. احمد بن حنبل گفت: هرکسی که از سعید بن ابی‌عروبه قبل از شکست (ابراهیم بن عبدالله بن حسن در باخمرا) حدیثی شنیده، شنیده‌اش درست است و آن واقعه در شوال سال 145ق، اتفاق افتاد[۲].
- یحیى بن معین و نسایی و جمعی دیگر، ابن ابی‌عروبه را ثقه شمرده‌اند. یزید بن زریع گفته است: شنیدم که سعید بن ابی‌عروبه می‌گفت: «کسی که به اختلافات آگاهی ندارد، او را دانشمند مشمار». احمد بن حنبل گفت: سعید کتابی نداشت، بلکه همه را حفظ می‌کرد.
ارتباط با قتاده
- «سعید بن ابی‌عروبه عدوی» با استادش قتاده، ارتباطی طولانی داشت و از شاگردان خاصّ او بود و از وی مطالب فراوانی در تفسیر، حدیث، فقه و اختلاف فقیهان نقل کرده است. سعید و قتاده معتقد به قَدَر بودند؛ یعنی بندگان را در افعالشان مستقلّ می‌پنداشتند، ولی همان طور که احمد بن حنبل گفته است، این عقیده را کتمان می‌کردند[۳].
وفات
- ابن ابی‌عروبه در سال 156ق، وفات کرد[۴].
آثار
پانویس
منابع مقاله
- الذهبي، شمس‌الدين، «سير أعلام النبلاء»، تحقيق مجموعة من المحققين بإشراف الشيخ شعيب الأرناؤوط، مؤسسة الرسالة، 1405ق.
- صبری، عامر حسن، مقدمه کتاب «المناسك» للعدوي، سعيد بن أبی‌عروبة، پایگاه کتابخانه دیجیتال نور: https://noorlib.ir/book/view/89957/%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%DA%A9?pageNumber=21&viewType=pdf