ابن عبدالحکم، عبدالرحمن بن عبدالله

نام	ابن عبدالحکم، عبدالرحمن بن عبدالله
نام‎های دیگر	اب‍ن‌ ع‍ب‍د ال‍ح‍ک‍م‌، اب‍و ال‍ق‍اس‍م‌ ع‍ب‍د ال‍رح‍م‍ن‌ ب‍ن‌ ع‍ب‍د ال‍ل‍ه‌ ع‍ب‍د ال‍رح‍م‍ن‌ ع‍ب‍د ال‍ح‍ک‍م‌
نام پدر	عبدالله
متولد	182ق/798م
محل تولد	فسطاط
رحلت	257ق
اساتید	یونس بن یحیى ابوزرعه وهب‌الله بن راشد شعیب بن لیث
برخی آثار	فتوح مصر و المغرب فتوح مصر و أخبارها فتوح إفریقیا و الأندلس
کد مؤلف	AUTHORCODE01071AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، ابن عبدالحکم (ابهام‌زدایی) را ببینید.

ابوالقاسم عبدالرحمن بن عبدالله (182-257ق/798-‌871م)، مورخ مصری و چهره برجسته خاندان ابن عبدالحکم.

ولادت

وی در سال 182ق/798م، در فسطاط زاده شد (برخی تولد او را حدود 187ق، دانسته‌اند).

تحصیلات و شیوخ

او با آداب و رسوم سنتى مصر رشد یافت. نخست از پدر فقه و حدیث آموخت و از او و از کسانى چون یونس بن یحیى، ابوزرعه وهب‌الله بن راشد، شعیب بن لیث، لیث بن سعد، قاضى مصر و عبدالله بن صالح کاتب او حدیث روایت کرد.

شاگردان

شمار بسیاری از حافظان و راویان حدیث از عبدالرحمان روایت کرده‌اند که از ابوحاتم رازی، نسایى، ابراهیم بن یوسف هسنجابى و على بن حسن بن قدید می‌توان نام برد.

جایگاه عبدالرحمن نزد اصحاب رجال

عبدالرحمان را صدوق دانسته و توثیق کرده‌اند.

روابط او با حاکمان عباسی

او نیز چون دیگر برادران، هم از ریاست مذهبى و هم از پایگاه معتبر اجتماعى برخوردار بود، اما از سختی‌هایی که در روزگار خلافت متوکل گریبان‌گیر این خاندان شد، مصون نماند. در آشفتگی‌هایى که پس از انقلاب على بن عبدالعزیز جروی در مصر رخ داد، عبدالرحمان گرفتار شد و اموالش را مصادره کردند، اما پس از شکنجه شدن و مرگ برادرش عبدالحکم در 237ق، به دستور خلیفه از زندان رهایى یافت.

از رویدادهای 20 ساله زندگى عبدالرحمان پس از آزادی از زندان تا هنگام مرگ اطلاعى در دست نیست.

آثار

ارتباط عبدالرحمان با حاکمان و دستیابى به اسناد و اسرار دولتى و نیز شنیدن اخبار و روایات صحابه و تابعینى که به مصر آمده بودند، زمینه‌های گرایش به تاریخ را در او فراهم ساخت و سرانجام وی از مجموعه‌اینها کتاب فتوح مصر و اخبارها را که کهن‌ترین اثر بازمانده در تاریخ دوره اسلامى مصر است، تألیف کرد. قسمتى از کتاب که به شرح احوال قضات مصر تا 246ق، می‌پردازد، در دوره پس از رهایى او از زندان نگارش یافته است^[۱].