الرسائل الثلاث المستطابة في نسب سادات طابة، زهر المقول في نسب ثاني فرعي الرسول(ص) و نخبة الزهرة الثمینة في نسب أشراف المدينة
| الرسائل الثلاث | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شدقمی، حسن بن علی (نويسنده)
رجایی، مهدی (محقق) شدقمی، علی بن حسن ( نويسنده) مرعشی، محمود ( زير نظر) |
| عنوان‌های دیگر | المستطابه فی نسب سادات طابه ** زهر المقول فی نسب ثانی فرعی الرسول (ص) ** زهر المقول فی نسب ثانی فرعی الرسول (ص)؛ نخبه الزهره الثمینه فی نسب اشراف المدینه ** نخبه الزهره الثمینه فی نسب اشراف المدینه |
| ناشر | کتابخانه عمومی حضرت آيت الله العظمی مرعشی نجفی (ره) |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1381ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| موضوع | سادات (خاندان) - نسب نامه - نسب شناسی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ش4م5 53/7 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الرسائل الثلاث، مجموعه سه رساله در نسَب‌شناسی است: «المستطابة في نسب سادات طابة»، نوشته نقیب بدرالدین حسن بن علی شدقمی حسینی (998-941ق)؛ «زهرة المقول في نسب ثاني فرعيِ الرسول(ص)» و «نخبة الزهرة الثمينة في نسب أشراف المدينة» نوشته سید زین‌الدین علی بن حسن نقیب شَدقَمی حسینی (1033-976ق). سید مهدی رجایی پژوهش این اثر را انجام داده است.
محقق (رجایی) چون به اصل کتاب «المستطابة» دست نیافته است، آن را از میان دو کتاب «زهرة المَقول» و «تحفة الأزهار»، که به‌ترتیب از آنِ فرزندِ نویسنده، سید علی بن حسن و نوه‌اش ضامن بن شدقم بن علی بن حسن هستند، بیرون کشیده است[۱].
المستطابة في نسب سادات طابة
اثر نقیب بدرالدین حسن بن علی شدقمی حسینی (998-941ق)، نوشتار کوتاهی است که در نسَب همه حجازیان شهری و بادیه‌نشین که از پشت امام شهید حسین بن علی(ع) بشمار می‌آیند، تألیف شده است و نیز راهنمای کسانی است که نسبشان را نمی‌توانند به امام برسانند. همچنین، نیاز کسانی را که خاندان و تبارشان را به یاد نمی‌آورند، برطرف می‌کند. بدرالدین شدقمی در آغاز کتاب، دودمان امام زین‌العابدین(ع) را در شش فرزند وی دنبال می‌کند؛ امام باقر(ع)، زید شهید، عمر اشرف، عبدالله، علی اصغر و حسین اصغر (جد اشراف مدینه)[۲].
زهرة المقول في نسب ثاني فرعيِ الرسول(ص)
اثر سید زین‌الدین علی بن حسن نقیب شَدقَمی حسینی (1033-976ق) است که در نسب سادات حسینی نوشته شده است و پیوست تکمیلی برای کتاب پدرش بدرالدین حسن، «المستطابة في نسب سادات طابة» بشمار می‌آید. زین‌الدین در این اثر به نقدهایی که بر کتاب پدر شده است، پاسخ می‌دهد. او همچنین، کتابی را که «نخبة الزهرة الثمينة في نسب أشراف المدينة» نامیده، به پایان اثرش افزوده است. آقابزرگ تهرانی می‌گوید: زهرة المقول اثر سید زین‌الدین علی بن بدرالدین، منبعی برای نوه‌اش «ضامن بن شدقم بن علی» گشته و از این اثر، نقل قول‌های فراوانی را در کتاب خود «تحفة الأزهار» آورده است[۳].
این اثر با سه مقدمه، یک قطب و خاتمه سامان یافته است. نویسنده در برخی از مقدمه‌ها می‌گوید: من هر آنچه را که در این نوشتار بیان می‌کنم، جز اندک آن، همه از کتاب پدرم گرفته شده است. من از واژه «خلّف»و «أعقب» به‌جای «ولد» بهره‌جسته‌ام. همچنین، برخلاف پدرم، از عقب هیچ مردی به غیر او منتقل نشده‌ام تا زمانی که آن عقب را تا آخر بیان داشته‌ا‌م و آن اعقاب را به‌ترتیب به شعوب، قبیله‌ها، اَفخاذ، اَحیاء، بطون، عمارات، بیوت، اَحزاب، فرقه‌ها و فئه‌ها تقسیم کرده‌ام[۴].
نخبة الزهرة الثمينة في نسب أشراف المدينة
نوشته سید زین‌الدین علی بن حسن نقیب شَدقَمی حسینی (1033-976ق) است. این اثر، یک متن گزینش‌شده از کتاب «زهرة المقول في نسب ثاني فرعيِ الرسول(ص)» است که نویسنده از میان اعقاب، فقط به پدران، پسران، معقّبین، ماکثین، اَنساب و ثابت بسنده کرده است و از آوردن مادران، دختران، منقرضین، حَیالین، اوصاف و مشکوک پرهیز نموده است. او این نکته را تذکر می‌دهد که همه اشراف مدینه «حسینی» بوده و از اعقاب امام زین‌العابدین هستند. آنان از سه تن منشعب شده‌اند: امام باقر(ع)، زید شهید و بیشترشان از حسین اصغر. نویسنده ایشان را با عنوان‌های «اصل»، «فرع»، «سبط»، «بطن»، «بیت»، «فخذ» و «حزب» دسته‌بندی کرده است[۵].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.