الأربعون حدیثاً (مجلسی)
| الاربعون حدیثا | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (نویسنده) کریم، فارس حسون (محقق) |
| ناشر | باقيات |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1430 ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-600-5126-42-6 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الأربعون حديثا، اثر علامه شيخ محمدباقر مجلسى، با تحقيق فارس حسون كريم، دربردارنده چهل حديثى است كه مؤلف از كتاب‌هاى حديثى شيعه، انتخاب و با سند و شرح و توضيح، نقل نموده است.
كتاب به زبان عربى بوده و نویسنده، آن را در زيارت امام رضا(ع) و پس از تدريس برای عده‌اى از علماى مشهد نوشته و تصنيف آن را در سال 1089ق، به پایان برده است.
ساختار
كتاب با مقدمه محقق، آغاز و مطالب دربردارنده مجموعا چهل حديث مى‌باشد كه در دو جلد، سامان يافته است.
نویسنده در توضيح روايات، از آيات قرآن، روايات ديگر و فرهنگ‌نامه‌ها و كتب معتبر روايى، استفاده كرده است.
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، ابتدا زندگى‌نامه مفصلى از نویسنده، ارائه و سپس، توضيحاتى پيرامون كتاب، چاپ‌هاى متعدد آن، نسخى كه در تحقيق بر آن‌ها اعتماد شده و روش تحقيق، داده شده است.[۱]
احاديث ذكرشده در این اثر، پيرامون اصول دين، اخلاقيات، مواعظ، فقه و آنچه كه مردم در امور دينى خود بدان محتاج مى‌باشند، بوده و نویسنده با استفاده از مصادر لغوى و حديثى معتبر از جمله «صحاح» جوهرى، «نهایه» ابن اثير و «قاموس» فيروزآبادى، به شرح و توضيح احاديث، پرداخته است.[۲]
روايات اول تا بيست و یکم، در جلد اول جاى گرفته است. اولین حديثى كه نویسنده ذكر نموده و به توضيح آن پرداخته است، حديث معروفى از پيامبر(ص) مى‌باشد كه در آن، آن حضرت به اميرالمؤمنين پيرامون حفظ حديث سفارش نموده و فرموده است كه اگر كسى به‌خاطر رضاى خداوند، چهل حديث را حفظ كرده و به آن عمل نمايد، خداوند او را در روز قيامت، با انبيا، صديقين، شهدا و صالحان، محشور خواهد نمود.[۳]
در توضيح محتواى این احاديث، به این نكته اشاره شده است كه این احاديث، پيرامون موارد زير مى‌باشد: ايمان به خدا و شریک قائل نشدن برای او؛ پرستيدن او و نپرستيدن غير او؛ اقامه نماز در وقت آن و بدون عذر، آن را به‌تأخير نينداختن؛ اداى زكات؛ روزه ماه رمضان؛ حج خانه خدا در صورت استطاعت؛ عاق والدين نشدن؛ نخوردن ظالمانه مال يتيم؛ نگرفتن ربا؛ اجتناب از شرب مسكرات؛ اجتناب از زنا و لواط؛ مغرورانه راه نرفتن؛ قسم دروغ به خدا نخوردن؛ سرقت نكردن؛ شهادت زور ندادن و.[۴]
دومين حديث ذكرشده، پيرامون خلقت عقل و خصوصيات آن بوده كه به گفته نویسنده، با اسانيد بسيار و الفاظ مختلفى وارد شده و بسيارى از محدثين، آن را در كتب خود ذكر كرده‌اند. به اعتقاد نویسنده، درك و فهم صحيح این روايت، متوقف است بر بيان ماهيت عقل، اختلاف آرا و اصطلاحات آن و لذا به تبيين و توضيح این امور پرداخته است.[۵]
روايت پانزدهم، پاسخى از امام رضا(ع) به سؤال مأمون مبنى بر عصمت انبيا مى‌باشد. مأمون، آياتى را كه ظهور در عصيان كردن برخى از انبيا دارند، مطرح كرد و از حضرت پرسيد: اگر انبيا معصومند، پس این آيات چه معنايى دارند؟ و آن حضرت با استفاده از آيات ديگرى از قرآن مجيد، به این سؤال وى، پاسخ داد.[۶]
نویسنده، مباحث مربوط به این روايت را در سيزده فصل، آورده است؛ مباحثى همچون: عصمت انبيا؛ بيان و توضيح خطاى آدم(ع) در تناول از درخت ممنوعه (كه به نظر نویسنده، مهم‌ترين شبهه در این رابطه مى‌باشد)؛ تأويل آيات: «جعلا له شركاء»، «هذا ربي»، «أ لم يجدك يتيما فآوى»، «و لقد همت به و همّ بها»، «حتى إذا استيأس الرّسل و ظنّوا أنهم قد كذبوا»، «ليغفر لك الله ما تقدّم من ذنبك و ما تأخّر»، «عفا الله عنك لم أذنت لهم» و «و إذ تقول للذي أنعم الله عليه و أنعمت عليه أمسك علیک زوجك»؛ توضيح مطالب مربوط به سؤال حضرت ابراهیم(ع) پيرامون زنده كردن مردگان و ماجراى حضرت موسى(ع) و يونس(ع) و.[۷]
روايات بيست و دوم تا چهلم، در جلد دوم آمده است. روايت سى و پنجم، پيرامون نفى سهو از امام بوده و نویسنده تحقيقات و توضيحات مربوط به این راويت را در چهار مقصد و مقصد چهارم را در چهار فصل، سامان داده است.[۸]
وضعيت كتاب
فهرست مطالب هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده است.
در پاورقى‌ها، علاوه بر ذكر منابع، توضيحاتى پيرامون برخى از كلمات و عبارات متن داده شده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.