نگرشی دیگر به حج و عمره
| نگرشی دیگر به حج و عمره | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | واسطی، عبدالحمید (نویسنده) |
| ناشر | مشعر |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1387 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | حج - راهنمای آموزشی حج عمره - راهنمای آموزشی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 188/8 /و2ک2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نگرشى ديگر به حج و عمره، اثر عبدالحميد واسطى، نگاهى است نو به مناسك و اعمال حج و عمره و اهداف و معانى آن كه به زبان فارسى و در دوران معاصر نوشته شده است.
مؤلف خود در معرفى اين كتاب مى‌نويسد: «كارگاه‌هاى آموزشى زيارت فعال» در جهت ارتقاء كيفى زيارت و به‌تبع آن، تغيير رفتار پايدار طراحى شده است كه با همراهى روحانیون كاروان‌ها داراى اثرى مضاعف خواهد بود. اثر حاضر، قسمتى از اين كارگاه‌ها مى‌باشد كه دربرگيرنده محتواى آموزشىِ لازم براى تغيير نگرش زائر نسبت به اين سفر روحانى است[۱]
ساختار
كتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در شش مرحله، سامان يافته است.
گزارش محتوا
در مقدمه، به موضوع و محتواى كتاب، اشاره شده است[۲]
به اعتقاد نویسنده، حج و عمره، مجموعه فعالیت‌های حساب‌شده‌اى است كه داراى نظام و سيستم كاملاً مشخص است و آثار و اهداف تعيين‌شده‌اى را دنبال مى‌كند و زائر بايد خود را از نقطه شروع به نقطه پايان برساند و به نتايج مورد نظر برسد. كارگاه آموزشى «نگرشى ديگر به حج و عمره»، به اين منظور آماده‌سازى شده است تا زائران گرامى بتوانند نگرشى كلان نسبت به حج و عمره را تجربه كنند و رابط آنها با زندگى را عميق‌تر به دست آورند. اين كارگاه‌ها بر اساس روند منطقى در هر حركت و فعاليت موفّق، برنامه‌ريزى شده‌اند؛ يعنى شش مرحله اساسى را پشت سر خواهند گذاشت[۳]
هريك از اين مراحل، حاوى دو بخش كلى است:
صفحه سؤال: در اين قسمت زائر با خواندن مقدمه‌اى ملموس، با سؤالى مواجه مى‌شود كه او را به تفكر وامى‌دارد. لازم است توضيحات كوتاهى توسط استاد، راجع به سؤال و هدف آن ارائه گردد. پس از اتمام تفكر، در همان صفحه، پاسخ سؤال توسط زائر يادداشت مى‌گردد[۴]
صفحه پاسخ (بازخورد): بعد از اينكه زائر به سؤال پاسخ داد، به صفحه بعد مراجعه مى‌كند. در آن صفحه به همين سؤال پاسخ دقيقى داده شده است. از آنجا كه ذهن فعال شده است، مقايسه‌اى بين پاسخ خود و پاسخ ارائه‌شده صورت مى‌گيرد و نقاط ضعف و قوت آشكار مى‌گردد و نكات ارائه‌شده در ذهنِ فراگير جايگزين مى‌شود[۵]
در پايانِ صفحه، قسمتى براى نتيجه‌گيرى مشخص شده است تا زائر نتيجه نهايى به‌دست‌آمده را در يك جمله بنويسد. اين كار موجب تعميق و تثبيت مطلب در ذهن خواهد شد[۶]
شش مرحله‌اى كه كتاب بر اساس آنها شكل گرفته است، عبارتند از:
- تعيين هدف: در اين مرحله، حج، معنى‌دهنده به زندگى شناخته شده و اين سؤال مطرح گرديده است كه جملات «زيارت خانه خدا، معنى زندگى من را عوض كرد»، «حج، به زندگى من معنى بخشيد»، مكرر از زبان زائرانى كه از حج يا عمره برگشته‌اند شنيده مى‌شود؛ البته زائرانى كه به قصد زيارت، نَه سياحت، و به قصد گذراندن يك آموزش الهى و نَه فقط انجام يك سِرى اعمالِ تكليف‌شده، مشرّف شده‌اند. حال به نظر شما حج يا عمره چه تحولى در او به وجود آورده است كه اين‌گونه جملات را به زبان مى‌آورد؟[۷]
- در پاسخ به اين سؤال، «زندگى»؛ يعنى حركت فكرى، روحى و رفتارى براى رسيدن به يك هدف معنا شده است؛ زنده بودن و مرده بودن هر موجود به حَسَب خودش است و ملاك زنده بودن اين است كه آثار خاصى را از خود بروز دهد؛ مثلاً وقتى مى‌گوييم «زمينِ زنده»؛ يعنى زمين گياه خود را بروياند و سرسبز گردد، برخلاف زمينِ مرده كه اين اثر از آن ظاهر نمى‌شود. همچنين زنده بودن يك سخن به اين است كه سخن اثر مطلوب را در شنونده بگذارد و «سخنِ مرده» آن سخنى است كه چنين نباشد[۸]
- نویسنده، معتقد است كه زنده بودن انسان عبارت است از اينكه در مسيرى قرار داشته باشد كه به‌سوى كمال حركت كند؛ مثل اينكه داراى عقل، منطق و روحيه‌اى سالم و رفتارى متعادل باشد. از آنجايى كه دين باعث مى‌شود فكر، روح و رفتار انسان در جهت كمال قرار گيرند و فعال شوند، قرآن، دين را حيات بشريت خوانده است[۹]
- نقطه شروع: نویسنده دومين فعاليت را، نقطه شروع و تنظيم زندگى دانسته و هدف اين كارگاه را دستيابى به زمينه‌ها و شرايط لازم براى سفر عنوان كرده است[۱۰]
- نقطه مركزى: نویسنده هدف از كارگاه سوم را دستيابى به روح حج عنوان نموده و از خواننده درخواست نموده است تا كل حج يا عمره را در يك عبارت يا عنوان، خلاصه نمايد[۱۱]
- برنامه حركت: نویسنده شناختن برنامه حركت و تشخيص نقش روحانى كاروان در سفر زيارت خانه خدا را چهارمين فعاليت دانسته است[۱۲]
- نقاط بحران و خطر: پنجمين مرحله، تشخيص موقعيت‌هاى خطر و بحران بوده و نویسنده اين سؤال را مطرح كرده است كه چه چيزهايى مى‌توانند روح حج را از انسان بگيرند و حج را ناكام بگذارند[۱۳]
- نقطه مقصد: در آخرين مرحله كه نقطه پايانى نام گرفته است، دستيابى به انتظارات و نتايج از سفر حج كه همانا يافتن برنامه زندگى جديد است، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است[۱۴]
در ادامه، جهت گسترش يافتن و عملياتى شدن آموزش‌هاى كاربردى در كليه مراحل زيارت، به‌عنوان نمونه و زمينه اوليه، برنامه آموزشى قدم‌به‌قدم براى كاروان‌هاى زيارتى عمره، به‌عنوان «كاروان آموزشى نور»، به‌صورت ضميمه، به مباحث كتاب افزوده شده است[۱۵]
وضعيت كتاب
فهرست مطالب در ابتدا و كتابنامه منابع مورد استفاده نویسنده، در انتهاى كتاب آمده است.
در پاورقى‌ها علاوه بر ارجاع به ساير منابع[۱۶]، توضيحاتی در رابطه با برخى كلمات و مطالب متن آمده است[۱۷]
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.