بوارق الإلماع في الرد علی من یحرم السماع بالإجماع

بوارق الإلماع في الرد علی من يحرم السماع بالإجماع، نوشته احمد بن محمد طوسی، از عارفان قرن هفتم است. این اثر فقهی به‌همراه ترجمه‌ای به فارسی توسط نویسنده با عنوان «الهدية السعدية في معان الوجدية» و ترجمه‌ای دیگر از عبدالله شطار قادری با نام «بوارق السماع»، با تحقیق و تصحیح احمد مجاهد منتشر شده است.

بوارق الإلماع في الرد علی من یحرم السماع بالإجماع
پدیدآوران	طوسی، احمد بن محمد (نويسنده) ش‍طار ق‍ادری‌، ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌ (مترجم) مجاهد، احمد ( مصحح)
عنوان‌های دیگر	الهدیة السعدیة في معان الوجدیة (ملخص بوارق به فارسی) ** بوارق‌ الالما‌ع فی‌ الرد علی‌ من‌ یحرم‌ السما‌ع با‌لاجما‌ع. فا‌رسی‌- عربی‌ ** بوراق السماع ** رق الالماع فی الرد علی من یحرم السماع بالاجماع
ناشر	صدا و سيمای جمهوری اسلامی ايران. انتشارات سروش
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1373ش
چاپ	1
موضوع	سماع -- دفاعیه‌ها و ردیه‌ها - تصوف - دفاعیه‎ها و ردیه‎ها
زبان	عربی - فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	9ب9ط 288/7 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

کتاب حاضر نخستین اثری است از یک دانشمند ایرانی که به‌طور مستقل در موضوع سماع نگاشته شده است. این اثر درباره حلیت، جواز و مباح مطلق بودن سماع و نواختن برخی از آلات موسیقی از منظر فقه است و مبتنی بر دلایل نقلی و عقلی و مؤید به ذوق و نظر عرفانی است.

از این اثر با عنوان «بوارق‏ الإلماع‏ في تكفير من يحرّم السّماع‏» نیز یاد شده است. در نسخه‌های مختلف موجود از این اثر نام آن با تفات‌های جزیی ذکر شده است.

برخی این اثر را متعلق به ابوالفتوح احمد بن ‌محمد طوسی غزالی (م 520ق)، از واعظان عارف و صوفی و از عالمان شافعی‌مذهب دانسته، اما مححق اثر بر این باور است که در انتساب این اثر به او اشتباه صورت گرفته و بر اساس شواهد و قرائنی نویسنده حقیقی آن احمد بن محمد از عارفان قرن هفتم است.

نویسنده اظهار داشته که این اثر را به درخواست یکی از صلحای شام در خصوص نگارش کتابی برای خود و برای عموم دانش‌پژهان درباره سماع و فوائد و شروط فعل آن با تکیه بر قرآن، حدیث، سیره صحابه و رد بر منکران آن تدوین کرده است.

نکته قابل توجه در خصوص این اثر این است که کتاب حاضر مقوله سماع و غنا را از دو دیدگاه تسنن و تصوف مورد بحث قرار داده است و طبعا با آنچه در مذهب تشیع روایت شده است از جهاتی مغایرت دارد. کتاب مورد بحث در نوع خود از جایگاهی معتبر برخوردار است؛ به همین جهت مورد توجه برخی از محققان و اهل فن قرار گرفته است؛ چنان‌که به همت یکی از مستشرقان به زبان انگلیسی ترجمه شده است.

الهدية السعدية في معان الوجدية

ترجمه‌ای است از کتاب‌ «بوارق الإلماع» به قلم خود نویسنده که در آن قسمت‌هایی از کتاب را به فارسی ترجمه کرده است و از نمونه‌های متن عرفانی فارسی با انشای سلیس و روان از قرن هفتم است. در حقیقیت این ترجمه خلاصه‌ای از کتاب یادشده به زبان فارسی است. نویسنده این ترجمه را در شهر ارزنجان ترکیه در مجلس سماعی به سعد‌الدین‌نامی هدیه کرده و به همین جهت آن را الهدية السعدية... نام نهاده است.

بوارق السماع

ترجمه‌ای دیگر از کتاب «بوارق الإلماع» توسط عبدالله شطار قادری از عرفای شبه‌قاره هند در قرن یازدهم و دوازدهم هجری قمری است. مترجم، کتاب یادشده را به هدف استفاده فارسی‌زبانان و علاقه‎مندان به این موضوع و بهره بردن از مطالب و محتوای ارزشمند و مفید آن، کتاب را به فارسی ترجمه کرده است.

محقق، قدیمی‌ترین نسخه از اثر را مبنای کار خود قرار داده است و اختلاف‌های اساسی نسخه‌ها را ذیل عنوان نسخه‌بدل‌ها در پایان کتاب آورده و از ذکر اختلاف‌های جزیی که فایده‌ای در آن متصور نبوده، خودداری کرده است. وی افزون بر این، تعلیقاتی بر مطالب کتاب «بوارق الإلماع» و «الهدية السعدية» در پایان کتاب ذکر کرده و ضمن ترجمه آیات قرآن موجود در متن، فهرست‌های فنی متعددی را نیز در آخر آن آورده است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. بغدادى، اسماعیل، «إيضاح المکنون في الذيل على کشف الظنون عن أسامي الکتب و الفنون»، بیروت، دارإحياء التراث العربي، بی‌تا، چاپ اول.