ابن صغیر
| ابن صغیر | |
|---|---|
 | |
| محل تولد | مغرب، مغرب |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه؛ |
| پیشه | مورخ؛ |
| اطلاعات علمی | |
| درجه علمی | مورخ؛ |
| معاصرین | |
| برخی آثار | الائمةالرستمیین(تاریخ الائمة الرستمیة بتاهرت) |
ابن صغیر، مورخ شیعى مذهب مغربى سدة 3ق/9م و مؤلف کتابى در تاریخ رستمیان اباضى مذهب تاهرت.
از تاریخ تولد و درگذشت ابن صغیر آگاهى نداریم، آنچه مسلم است اینکه وی در دوران حکمرانى ابویقظان و پسرش ابوحاتم رستمى بر تاهرت، مى‌زیسته و بر مذهب شیعه بوده و به علویان گرایش داشته است.
آثار
شهرت ابن صغیر به سبب تألیف کتاب «أخبار فى الائمة الرستمیین» است که به تاریخ الائمة الرستمیة بتاهرت نیز معروف است. این اثر یکى از کهن‌ترین مآخذ در تاریخ اباضیان مغرب است.
کتاب ابن صغیر برخلاف آثاری چون تاریخ ابوزکریا، طبقات درجینى. و کتاب السیر شمّاخى اثر مسلمانى غیراباضى است که روایات مربوط به خاندان رستمى را جمع‌آوری کرده است. با این‌همه مطالب کتاب بارها مورد استناد مورخانى چون شمّاخى قرار گرفته است.
اگرچه کتاب ابن صغیر تاریخى داستانى و روایى و در واقع نوعى تک‌نگاری درباره تاهرت است که وی روایات آن را از قول رجال اباضى نقل کرده، اما از دیدگاه شناخت برخى حوادث که مورخان اباضى از آن به سرعت گذشته‌اند، ارزشمند است. از آنجا که در این کتاب به رویدادهای خونین سال 296ق/909م که به تخریب تاهرت به دست داعى ابوعبدالله منجر شد، اشاره نشده است، احتمال مى‌رود که ابن صغیر آن را در حدود 290ق نوشته باشد. برخى نیز تاریخ تحریر آن را حدود 300ق گفته‌اند;
ابن صغیر کتاب خود را با اخبار مربوط به ولایت عبدالرحمان بن رستم آغاز مى‌کند و پس از ذکر ولایت عبدالوهاب و کشمکش‌های دوره فرمانروایى او و نیز ولایت افلح بن عبدالوهاب، ابوبکربن افلح و ابویقظان، با شرح دوره ابوحاتم و کشمکش‌های او با یعقوب بن افلح و روی کار آمدن یعقوب و حاکمیت مجدد ابوحاتم، به پایان مى‌برد.
متن کامل این اثر از روی یگانه نسخه آن در الجزایر، همراه با ترجمه فرانسوی آن به کوشش موتیلینسکى در 1907م در پاریس چاپ و منتشر شده است[۱].
پانویس
- ↑ دیانت، على‌اکبر، ج4، ص111
منابع مقاله
دیانت، على‌اکبر، دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.