اصول و شیوه‌های حکومت اسلامی در نهج‌البلاغه (مجموعه مقالات)
| اصول و شیوه‌های حکومت اسلامی در نهج‌البلاغه (مجموعه مقالات) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | خامنه‌ای، سید علی، و دیگران (مؤلفین) |
| ناشر | بنیاد نهج‌البلاغه |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1368 |
| چاپ | اول |
| موضوع | علي بن ابي طالب، امام اول. نهج‌البلاغه - كنگره‌ها=علي بن ابي طالب، امام اول. نهج‌البلاغه - مقاله‌ها و خطابه‌ها=اسلام و دولت |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP38/ن899ك |
اصول و شیوه‌های حکومت اسلامی در نهج‌البلاغه، مجموعه مقالاتی به قلم آیت‌الله سید علی خامنه‌ای و دیگر نویسندگانی است که به کنگره نهج‌البلاغه ارائه شده و نوعاً موضوعات درباره مسئله زمامداری و حکومت است. البته برخی مقالات، تناسب با موضوع زمامداری ندارد.
- «نگاهی به ویژگی‌های دوران زمامداری علی(ع)»، عنوان مقاله‌ای است که از سوی آیت‌الله خامنه‌ای به آن کنگره ارائه شده است. ایشان ابتدا مقایسه‌ای اجمالی میان شرایط زمانی علی(ع) با ایام زندگی و حکومت پیامبر(ص) انجام داده است. در این مقاله، دوره پیامبر(ص)، دوره‌ای ذکر شده که صف‌بندی‌ها آشکار بود و منافقین نمی‌توانستند جامعه را تحت تأثیر قرار دهند و به‌طور کلی، در جامعه یک صراحت و حالت افشاگری مسلط بود. اما دوران امام علی(ع) این خصوصیت را نداشت. حق و باطل مشخص نبود و یک حالت تردید و شک در اعتقادات و باورهای مردم وجود داشت و احتیاج به هوشیاری و تیزنگری خاصی بود که کار را مشکل می‌کرد. به‌علاوه، غرض‌ورزی‌ها و خیانت‌ها و تعمد بر انحراف هم کار را مشکل می‌کرد. نویسنده در پایان مقاله خویش پیشنهادهایی جهت بهره‌گیری بیشتر از نهج‌البلاغه به آن کنگره ارائه داده است.
- عنوان مقاله بعد، «سیاست از دیدگاه علی(ع)» است که علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی ارائه داده است. نویسنده، پایبندی امام علی(ع) را به اصول دین، از ویژگی‌های سیاسی امام دانسته، لذا از سیاست‌بازی‌های معمول بهدور می‌ماند. او سپس به مواردی ازاصول و دستورها و تعلیمات سیاسی امام علی(ع) اشاره می‌کند که ضرورت حکومت و نظام حکومتی، تکیه بر رابطه حکومت با مردم و تکیه بر توده مردم، اولویت منافع توده مردم نسبت به اقلیت و توجه به آرا و افکار عمومی، از جمله آن دستورهاست. محبت حاکم نسبت به مردم، دوری از بدرفتاری و کینه‌توزی، انصاف، پرهیز از شتاب در کیفر، اعتماد متقابل و احترام به سنت‌ها، شناخت ارزش‌های حقیقی و واقعی و توجه به محرومان، از جمله دستورالعمل‌های دیگر آن حضرت است، که بر آنها تأکید کرده و نویسنده، متذکر آن موارد شده است.
- «توحید»، عنوان مقاله‌ای است از ابراهیم امینی، که شرح بخشی از نهج‌البلاغه در آن موضوع است.
- «اصول چهارگانه حکومت در آیینه کلام علی(ع)»، مقاله‌ای دیگر از ابوالقاسم خزعلی است. نویسنده در این مقاله، جمع‌‌آوری مالیات، عمران و آبادانی زمین و توجه به اصلاح ا مور مردم را در کلام علی(ع) بررسی نموده است.
- معرفی کتاب «منهج البراعة فی شرح نهج‌البلاغه»، نیز عنوان مقاله سید محمدباقر حجتی است.
- «سه ویژگی در نهج‌البلاغه»، عنوان مقاله‌ای است از آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، که جامعیت، عنیت و ابدیت، مباحث مورد نظر نویسنده مقاله است.
- «حکومت از دیدگاه نهج‌البلاغه»، عنوان مقاله‌ای است از آیت‌الله جعفر سبحانی، که از سخنان علی(ع) موضوعات زیر را خلاصه کرده است: در نظر داشتن رضایت عمومی توسط حاکمان، توجه به عنصر آزادی فکر در امارت، مساوات در برابر قانون، مرزبانی و مرزداری، تکیه بر شورا به عنوان عنصری در حکومت اسلامی.
- در این کتاب، مقاله‌ای از زین‌العابدین قربانی با عنوان «ضرورت وجود حکومت از دیدگاه نهج‌البلاغه»، آمده که موضوع حفظ نظام، اجرای قانون و نیاز فطری را از دلایل ضرورت حکومت با استناد به نهج‌البلاغه مورد بحث قرار داده است. به‌طور کلی، استدلال مقالات در حد استناد صرف به گفته‌هایی از امام علی(ع) است و از محتوای تحلیلی و استدلالی، کمتر برخوردار است. [۱]
پانویس
- ↑ حقیقت، سید صادق، ص79-81
منابع مقاله
حقیقت، سید صادق، اندیشه سیاسی در اسلام: کتاب‌شناسی توصیفی، تهران، انتشارات بین‌المللی الهدی، 1377ش.