خلیلی، خلیل‌الله
| خلیلی، خلیل الله | |
|---|---|
 | |
خلیل‌الله خلیلی (1286-1366ش)، شاعر افغانی پارسی‌گوی که علاوه بر سرودن اشعاری در همدردی با مظلومین فلسطین و دیگر مظلومین عالم، در تحقیق و تصحیح آثار شعرای فارسی‌زبان فعالیت داشته است. تصحیح دیوان بیدل دهلوی از جمله آثار اوست.
ولادت
خلیلی، زاده 1286ش، است.
فعالیت‌ها
این شاعر افغانی، باآنکه همواره از نزدیکان محمدظاهر شاه پادشاه سابق افغانستان و مشاور او در امور مطبوعاتی بود و چندی هم سفارت افغانستان را در عراق و عربستان به‌‌عهده داشت، همواره، در شعرش متوجه توده‌های رنج‌کشیده و محروم جامعه افغان بود. سراسر دیوانش مشحون از همدردی با ویتنامی‌ها، فلسطینی‌ها و سایر محرومان جهان است و افرادی چون اقبال لاهوری و سید جمال‌الدین اسدآبادی را در مد نظر دارد و آرمان‌ها و اهداف آنان را پی می‌گیرد: قلم در پنجه من نخل سرماخورده را ماند دوات از خشک‌مغزی‌ها دهان مرده را ماند نه پیوندی به دیروزی نه امیدی به فردایی دل بی‌حاصل من شهر توفان‌برده را ماند.
غزل‌های خلیلی، روان و مطبوع است. هرچند که اندکی رنگ غزل‌های شاعران سبک هندی را دارد، اما از آن تعقیدها به‌دور است و بیشتر به شاعران دوره بازگشت ایران ماننده است و به گمان من بتوان او را به رهی معیری شبیه دانست[۱].
وفات
در اردیبهشت ماه 1366 استاد خلیل‌اللّه خلیلی شاعر پارسی‌گوی افغانستان در 83 سالگی درگذشت. استاد خلیلی هشت سال آخر عمر را در غربت و آوارگی گذراند. اشغال افغانستان او را از وطنش آواره کرد و شاعر تا آخرین لحظات عمرش با درد و اسف، نابودی استقلال کشورش را شاهد بود و بر این درد و ماتم، مرثیه‌ها سرود[۲].
آثار
- سلطنت غزنویان؛
- کلیات ابوالمعانی میرزا عبدالقادر بیدل (مقدمه)؛
- دیوان بیدل دهلوی (تصحیح)؛
- درویشان چرخان؛
- فیض قدس[۳].
پانویس
منابع مقاله
- فرزاد، عبدالحسین، «یادی از خلیل‌الله خلیلی شاعر معاصر افغان»، بخارا، آذر 1377، شماره 3، ص345 تا 347:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/276288
- هادی، روح‌الله، «یادی از استاد خلیل‌الله خلیلی»، رشد آموزش زبان و ادب فارسی، زمستان 1365، شماره 8، ص3 تا 4:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/463899
- نورلایب، خلیلی، خلیل‌الله:
https://noorlib.ir/author/2527