خانواده در نگرش اسلام و روان‌شناسی

‏خانواده در نگرش اسلام و روان‌شناسی
پدیدآوران	سالاری‌فر، محمدرضا (نويسنده) غروی، سید محمد (زير نظر) عاطف وحید، محمدکاظم (زير نظر)
ناشر	پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ** سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)
مکان نشر	ایران - تهران ** ایران - قم
سال نشر	1388ش
چاپ	5
شابک	‎964-7788-44-4
موضوع	اسلام و خانواده - جنبه‏‌های روان‌شناسی
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏س‎‏2‎‏خ‎‏2‎‏ 230/17 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

خانواده در نگرش اسلام و روان‌شناسی اثر محمدرضا سالاری‌فر و با نظارت محمد غروی و محمدکاظم عاطف وحید، پژوهشی است که به منظور آموزش مسائل روان‌‌شناختی و دینی به خانواده‌‌ها و به‌عنوان منبع کمک‌درسی برای دانشجویان رشته روان‌‌شناسی تهیه شده است.

خانواده یکی از نظام‌‌های اولیه جوامع بشری است که با وجود دگرگونی‌‌های اساسی، در هدف‌‌ها و کارکردهای خود ثابت مانده است و هنوز در همه جوامع بیشترین اهمیت را دارد. خانواده، مناسب‌‌ترین نظام برای تأمین نیازهای مادی و روانی و معنوی بشر است که بهترین بستر را برای تأمین امنیت و آرامش روانی اعضا، پرورش نسل جدید، اجتماعی کردن فرزندان و برآورده ساختن نیازهای عاطفی افراد فراهم ساخته است. در عصر حاضر، نظام خانواده دچار چالش‌‌های اساسی شده، به گونه‌‌ای که حتی گاه اساس و هستی آن نیز زیر سؤال رفته است.

در بیشتر جوامع از جمله ایران، بر اثر دگرگونی‌‌های اجتماعی، صنعتی و علمی، مشکلات فراوانی برای خانواده‌ها پیش آمده است. اختلاف‌‌های خانوادگی، طلاق، فرزندان بی‌‌سرپرست و بزهکاری نوجوانان و جوانان، از وجود مشکلات اساسی در خانواده‌‌های ما خبر می‌‌‌دهد. برخی سنت‌ها، اصول اخلاقی و روش‌‌ها که بنیان خانواده را تقویت می‌‌‌کنند، ضعیف و کم‌رنگ شده‌‌اند. دوری از هویت ملی و دینی و پذیرش هویت‌‌های دنیاگرایانه و مخالف اصول اخلاق انسانی نیز افراد را تهدید می‌‌‌کند.

این مشکلات نشان می‌‌‌دهد خانواده‌‌ها برای رویارویی با پیچیدگی‌های زندگی کنونی نیازمند راهکارهای تربیتی و روان‌‌شناختی بسیاری هستند. نکته جالب توجه آن است که ما از پیشینه فرهنگی و علمی پربار و کارآمدی در این زمینه بهره‌‌مندیم. در مهم‌‌ترین متون دینی ما؛ یعنی قرآن و سخنان پیامبر و امامان معصوم7، درباره اساسی‌‌ترین مسائل خانواده تا جزئی‌‌ترین آنها سفارش‌‌های سازنده و متناسب با عصر حاضر، بسیار آمده است. این پژوهش به منظور آموزش مسائل روان‌‌شناختی و دینی به خانواده‌‌ها و به‌عنوان منبع کمک‌درسی برای دانشجویان رشته روان‌‌شناسی تهیه شده است. در این کتاب، افزون بر جدیدترین نکته‌‌های علمی روان‌‌شناختی درباره روابط اعضای خانواده و رشد و تربیت فرزندان، دیدگاه‌‌های اسلام در هر زمینه، در شش فصل آمده است.

نگارنده در فصل اول به نام نگاه اسلام به ازدواج، سیر تاریخی مباحث خانواده از دیدگاه اسلامی، تعریف خانواده، مراحل تحول خانواده، تعریف ازدواج و زمان مناسب آن از دیدگاه اسلام و نیز شرایط گزینش همسر در این مکتب را بیان کرده است.

در فصل دوم با عنوان آثار روان‌‌شناختی ازدواج، آثار روانی ازدواج مانند پاسخ‌‌گویی به نیازهای جنسی، آرامش روانی، رشد و تکامل شخصیت، زمینه‌‌سازی برای تربیت فرزند و گسترش روابط اجتماعی از طریق خویشاوندی بررسی شده است.

در فصل سوم که ارکان خانواده نام دارد، به مسئولیت‌‌های متقابل زن و شوهر، مسئولیت‌‌های والدین، مسئولیت‌‌های فرزندان، سلسله مراتب در خانواده و مرزها در خانواده پرداخته شده است.

در فصل چهارم به نام راهکارهای اسلام برای کارآیی و رشد مطلوب خانواده، از نقش بینش‌‌های دینی در خانواده، راهکارهای اخلاقی و نیز آموزه‌‌های رفتاری اسلام برای کارآیی بیشتر و بهتر خانواده، سخن به میان آمده است.

فصل پنجم، تعالیم اسلام و مشکلات خانوادگی نام دارد که در آن، به عوامل مؤثر در اختلاف‌‌های خانوادگی و راه‌های پیشگیری و حل آنها بنابر آموزه‌های اسلام اشاره شده است.

در فصل پایانی به نام نظام خانواده در اسلام، انواع خانواده از دیدگاه اسلام، آثار روان‌شناختی قوانین اقتصادی اسلام بر خانواده، خانواده‌‌های الگو در اسلام و طرح کلی نظام خانواده در اسلام بررسی شده است.

منابع مقاله

حبیبی، سلمان، کتاب‌شناسی توصیفی زن و خانواده، قم، انتشارات دفتر عقل، چاپ یکم، 1387ش.