أسماء الأمكنة في تدمر و باديتها؛ معجم تاريخي جغرافي

أسماء الأمكنة في تدمر و باديتها؛ معجمٌ تاريخي جغرافي، نوشته تاریخ‌نگار و جغرافی‌دان معاصر، احمد مثقال قشعم، فرهنگ‌نامه‌ای الفبایی است که شهر قدیمی تَدْمُر (پالمیرا) و بیابان آن را از نظر تاریخ و جغرافیا می‌شناساند و موقعیت‌ها و مکان‌های گوناگونش را شرح می‌دهد.

الأسماء الأمکنة في تدمر و بادیتها
أسماء الأمكنة في تدمر و باديتها؛ معجم تاريخي جغرافي
پدیدآورانمثقال قشعم، احمد (نويسنده)
عنوان‌های دیگرمعجم تاریخي جغرافي
ناشرالارشاد
مکان نشرسوریه - دمشق
سال نشر2006م
چاپ1
شابک-
موضوعپالیمر - فرهنگ جغرافیایی
زبانعربی
تعداد جلد1
کد کنگره
‎‏/‎‏ق‎‏5‎‏الف‎‏5 99 ‏DS‎‏
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

  • احمد مثقال قشعم، با اشاره به مشکل فقدان اطلاعات کافی درباره مناطق واقع در صحرای تدمر امروزی، افزوده است:
  • من دریافتم که اندیشوری نکوشیده که تحقیقی درباره اسامی مناطق قدیمی این شهر انجام دهد و علتش را نمی‌دانم و هر پژوهشگری که تاریخ تدمر را نوشته، فقط به دوران شکوفایی آن قبل از اسلام پرداخته و از سایر مباحث چشم پوشیده است.
  • پژوهشگری که در منابع به تحقیق بپردازد اسامی بسیاری از امکنه (کوه‌ها، درّه‌ها چشمه‌ها و...) را می‌یابد که در کتب قدیمی و اشعار و تاریخ وجود دارد و در دوران جدید، خیلی از این مناطق در معجم‌های جغرافیایی و در آثار گوناگون، مشخصات و حدودش معین شده، ولی در یک کتاب مستقلّ نیامده است.
  • هدف من گردآوری همه مطالب مربوط به موضوع «اسامی مکان‌های تدمر» در یک اثر جداگانه است و من نهایت سعی خودم را انجام دادم، ولی ادعا ندارم که به موفقیت کامل رسیدم[۱].
  • یکی از امتیازات این کتاب، استفاده بجا و فراوان از نقشه‌های جغرافیایی است. احمد مثقال قشعم، تأکید کرده است: باید این مُصوّرات (نقشه‌ها) برای پژوهشگران ترسیم شود تا موقعیت و مشخصات بادیه و منطقه تدمر و مکان‌های آن برایش روشن گردد[۲].

ساختار و محتوا

  • نویسنده، نخست به توضیح دقیق و تعریف بادیه (صحراء) و اقسام آن و جایگاه تدمر در آن پرداخته است[۳]. برخی دیگر از مباحث مهمّ کتاب حاضر عبارت است از: عمران و آبادانی در منطقه تدمر و ماورای آن، ریشه‌های اولیه ساکنان و جامعه در استان تدمر، معرفی 35 جایگاه از 111 موقعیت بیابان تدمر و فرهنگ الفبایی امکنه تدمر.

نمونه مباحث

  • «الأبيض»: نام کوهی در بادیه شام است و چون رنگ خاکش، مایل به سفیدی است به این اسم نامیده شده است[۴].
  • «تَدْمُر» (با فتحه، بعد سکون و آنگاه ضمه): شهری قدیمی و مشهور از بیابان شام که تا حلب، 5 روز فاصله دارد[۵].

پانویس

  1. ر.ک: مقدمه نویسنده، ص5-6
  2. ر.ک: همان، ص12
  3. ر.ک: همان، ص6-11
  4. ر.ک: متن کتاب، ص104
  5. ر.ک: همان، ص143

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.


وابسته‌ها