ترجمه الغارات: سال‌های روایت نشده از حکومت امیرالمؤمنین(ع)

ترجمه الغارات: سال‌های روایت نشده از حکومت امیرالمؤمنین(ع)
پدیدآوران	ثقفی، ابراهیم بن محمد (نویسنده) پناهیان، علیرضا (مقدمه‌نویس) زارعی، سید محمود (مترجم)
ناشر	بیان معنوی
مکان نشر	ایران- تهران
سال نشر	1401ش
موضوع	علی‌بن ابی‌طالب,Ali ibn Abi-talib,علی بن ابی‌طالب,Ali ibn Abi-talib,علی‌بن ابی‌طالب,Ali ibn Abi-talib,م‍ع‍اوی‍ة ب‍ن‌ اب‍ی‌ س‍ف‍ی‍ان‌. خ‍ل‍ی‍ف‍ه‌ ام‍وی‌,(ع),(ع),(ع),، امام اول,, Imam I,، امام اول,, Imam I,، امام اول,, Imam I,، ۲۳ قبل از هجرت - ۴۰ق.,, 600-661,، ۲۳ قبل از هجرت - ۴۰ق,, 600-661,، ۲۳ قبل از هجرت - ۴۰ق.,, 600-661,، ۲۰ ق‍ب‍ل‌ از ه‍ج‍رت‌ - ۶۰ق‌., -- جنگ‌ها, -- Wars, -- سیاست و حکومت, -- Politics and government, -- اصحاب, -- *Ashab,nli,nli,nli,a01,a01,a03,a03,a02,a02,ba,ba,ba
زبان	فارسی
کد کنگره	BP۳۷/۳۲/ث۷،غ۲۰۴۲‏

ترجمه الغارات: سال‌های روایت نشده از حکومت امیرالمؤمنین(ع) تألیف ابراهیم بن محمد ثقفی کوفی (200-283ق)، ترجمه سید محمود زارعی و با مقدمه علیرضا پناهیان؛ کتاب غارات کهن‌ترین منبع موجود در رابطه با نیمۀ دوم حکومت امیرالمؤمنین(ع) و بحث غارات معاویه بوده و به صورت خاص به بررسی آنها پرداخته است. این نیمهٔ روایت نشدهٔ حکومت حضرت در تاریخ به اسم دورهٔ غارات نامگذاری کردند. دلیل این نامگذاری هم بخاطر غارت‌ها و شبیخون‌های مکرر لشکریان معاویه بر شهرها و مناطق تحت قلمرو حکومت امام علی(ع) بوده است.

مترجم كتاب رااز روى تصحيح سيد عبدالزهرا خطيب ترجمه كرده است. اين نسخه، نسبت به ساير نسخ كتاب، دارای حواشى مختصرتر و ساده‌ترى است و بيشتر حواشى، ترجمه حواشى آن است. مترجم از تحقيقات آقاى مير جلال‌الدين محدث ارموى نيز استفاده كرده است.

در مقدمۀ کتاب ترجمه الغارات آمده که کتاب غارات نشان‌دهندهٔ اوج حکمت و بصیرت نویسندۀ آن، یعنی ابراهیم بن محمد ثقفی کوفی است وی با نگارش این کتاب، فصلی از حیات غم‌بار و با عظمت امام علی(ع) را مستقلاً دیده و به آن پرداخته است. مطالعهٔ این کتاب و فهم حوادث پیچیده و دردناک آن دوران می‌تواند ما را به درک فلسفهٔ مظلومیت اولیای خدا و فهم راه‌های رفع این مظلومیت رهنمون کند و از مشهوراتی که گاه دقیق نیستند، عبور داده و متن وقایع تاریخ را برای ما به نمایش بگذارد.

این کتاب را «مقتل» نیز خوانده‌اند. پناهیان معتقد است که باید مقتل غارات را برای خود، مقدمهٔ فهم مقتل عاشورا قرار دهیم تا بدانیم چگونه کسانی که در جریان غارات سستی کردند، مبتلا به اقدامات یزید شدند و رذالت‌شان به جایی رسد که نه تنها در مقابل دیدگان آنها خیمه‌های امام غارت شد، بلکه خودشان به غارت خیمه‌های امام حسین(ع) پرداختند.

در اهمیت این کتاب همین بس که سردار شهید اسلام حاج قاسم سلیمانی در این توصیه‌ای که توسط مؤسسه حفظ و نشر آثار ایشان منتشر شده است، می‌فرمایند: «این کتاب الغارات را که قدیمی‌ترین کتاب شیعه هست بخوانید، حتماً بخوانید، مقتل کامل است. اگر آن را بخوانید، امروز برای این حکومتی که در استمرار حکومت ‎علی بن ابی‌طالب هست، آگاهانه‌تر و بدون تعصبات فردی و حزبی نگاه می‌کنیم، نظر می‌دهیم و دفاع می‌کنیم.(۱۳۹۷/۳/۱۷)»

نسخه اصلی کتاب «الغارات» به زبان عربی و همراه با پیچیدگی‌ها و دشواری‌های زبانی‌ای بود که به تبع زمان نگارش آن، یعنی در قرن سوم هجری، امری طبیعی به نظر می‌آمد که فهم محتوای آن را برای مخاطب عام امروزی سخت می‌کرد اما در نسخه ترجمه شده آن در انتشارات بیان معنوی، با نوع سَبُک و قابل‌اندیشه‌تری از نگارش برای درک مخاطب امروزی مواجه هستیم که تقسیم‌بندی آن به پنج فصلِ «تلاش معاویه برای تصرف مناطقی از قلمرو حکومت امام علی علیه‌السلام»، «فرار و فساد برخی از اصحاب به سمت معاویه»، «شورش گروه‌هایی از خوارج»، «اقدامات معاویه برای تصاحب شئون امیرالمؤمنین علیه‌السلام» و «غارات و شبیخون‌های معاویه» صورت گرفته است.

ویژگی‌های این ترجمه

- سلیس و روان

- ترجمۀ دقیق و محققانه

- تنظیم به صورت یک روایت منسجم و به هم پیوسته

- حذف یا ادغام بخش‌های تکراری

- اضافه کردن توضیحاتی برای فهم بهتر

- اضافه کردن نقشه و جدول برای ارائۀ تصویر کلی از فضای آن دوران

بخشی از متن ترجمه الغارات

• «ابوذر از رسول خدا(ص) نقل کرده است که آن حضرت فرمود: «مَنْ فَارَقَنِی فَقَدْ فَارَقَ اللَّهَ وَ مَنْ فَارَقَ عَلِیاً فَقَدْ فَارَقَنِی؛ هرکس از من جدا شود از خدا جدا شده است و هرکس از علی(ع) جدا شود از من جدا شده است.»

یکی از مشکلاتی که پس از جنگ نهروان و نمایان شدن سستی یاران امیرالمؤمنین(ع) برای حکومت آن حضرت به وجود آمد، این بود که هرکس از اصحاب حضرت که خیانتی می‌کرد یا به دنیا گرایش پیدا می‌کرد، برای خود مأمنی سراغ داشت که از دست امیرالمؤمنین(ع) بگریزد و به آن پناه ببرد، که آن مأمن، شام و قرار گرفتن تحت حمایت معاویه بود. در نتیجه عده‌ای از اصحاب امیرالمؤمنین(ع) خیانت کرده و به سمت شام می‌گریختند».

• «بدانید که من شب و روز و نهان و آشکار، شما را به جنگ دشمنان خودتان دعوت کردم، و به شما گفتم که با اینان بجنگید پیش از اینکه با شما بجنگند. به خدا قسم هیچ ملتی در میان خانه‌اش مورد حمله قرار نگرفت مگر اینکه ذلیل شد. اما شما جهاد را به یکدیگر حواله کردید و به یاری یکدیگر بر نخاستید و سخن من برایتان سنگین آمد، از آن سرپیچی کردید و کلام مرا پشت سر انداختید، تا جایی که در سرزمین خودتان از هر سو مورد حمله واقع شدید، و سرزمین خودتان از تصرفتان خارج شد.»

منابع مقاله

1. متن کتاب
2. پایگاه دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای
3. پایگاه حجةالاسلام علیرضا پناهیان