تحول مبانی مشروعیت خلافت، از آغاز تا فروپاشی عباسیان
تحول مبانی مشروعیت خلافت، از آغاز تا فروپاشی عباسیان ، تألیف حاتم قادری (معاصر)، رساله دکترای نویسنده در رشته علوم سیاسی و با گرایش فلسفه سیاسی است. موضوع کتاب حاضر، خلافت از آغاز پیدایی آن تا دوران عباسیان را دربر میگیرد.
| تحول مبانی مشروعیت خلافت، از آغاز تا فروپاشی عباسیان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قادری، حاتم (مؤلف) |
| ناشر | بنیان |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1375 |
| چاپ | اول |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
مباحث کتاب در نه فصل تدوین یافته است. مقصود نویسنده، پرداختن به موضوع خلافت از منظر علوم اجتماعی و سیاسی بوده است، و نه بحثی کلامی و اعتقادی. او با کنار هم نهادن وقایع تاریخی مسئله خلافت، درصدد دستیابی به نظریهای درباره موضوع خلافت است و در این راستا، بررسی پیدایش و تطورات خلافت یکی از اهداف مهم اوست. نویسنده عقیده دارد که نهاد خلافت تحت تأثیر شرایط سیاسی، اقتصادی، نظامی و انسانی شکل گرفته و سپس دگرگونی یافته است و متناسب با آن شرایط، نظریات مربوط به مشروعیت خلافت نیز تحول یافته، که این تحول، ریشه در واقعیات و تغییرات عینی داشته است. این نکته به عنوان محور اصلی، تا آخر کتاب دنبال میشود.
در فصل اول، با عنوان «منابع و پیشینه موضوع»، به منابع تاریخی، کلامی - فقهی، سیاسی، حدیث و تراجم احوال از منابع اهل سنت در گذشته اشاره شده است. همچنین به منابع پدیدآورندگان آثار سیاسی عرب، غربیها و ایرانیان معاصر نیز پرداخته است. کتاب، از منابعی نظیر تاریخ طبری، تجاربالامم، الکامل ابن اثیر، الامامة و السیاسة ابن قتیبه، مقالات اشعری، وفیات الاعیان و کتبی از نویسندگان معاصر نام برده است.
فصل نهم با عنوان «سخن آخر»، جمعبندی مباحث مربوط به خلافت است. مؤلف تطورات مربوط به خلافت را متأثر از شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در زمانهای مختلف میداند، که آغاز آن سال یازدهم هجری به عنوان نهاد سیاسی است و با پایان خلافت عباسیان در سال 656ق خلافت هیچگاه منزلت و اهمیت پیشین خود را به دست نیاورد. او میافزاید که از ماجرای سقیفه تا به قدرت رسیدن معاویه، دوره شکلگیری امهات نظریات خلافت است و از آن پس مباحثی نظیر ویژگیهای خلیفه، ولایتعهدی و نحوه بیعت و شرایط خلیفه نظیر مسلمان بودن، عالم بودن، سلامتی و... از مباحث دامنهداری است که با خلافت حوزه اهل تشیع و سنت، تا پایان جریان خلافت در جهان اسلام وجود داشته است.[۱]
پانویس
- ↑ حقیقت، سید صادق، ص 146-148
منابع مقاله
حقیقت، سید صادق، اندیشه سیاسی در اسلام: کتابشناسی توصیفی، تهران، انتشارات بینالمللی الهدی، 1377ش.