تحول مبانی مشروعیت خلافت، از آغاز تا فروپاشی عباسیان
| تحول مبانی مشروعیت خلافت، از آغاز تا فروپاشی عباسیان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قادری، حاتم (مؤلف) |
| ناشر | بنیان |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1375 |
| چاپ | اول |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
تحول مبانی مشروعیت خلافت، از آغاز تا فروپاشی عباسیان ، تألیف حاتم قادری (معاصر)، رساله دکترای نویسنده در رشته علوم سیاسی و با گرایش فلسفه سیاسی است. موضوع کتاب حاضر، خلافت از آغاز پیدایی آن تا دوران عباسیان را دربر می‌‌گیرد.
مباحث کتاب در نه فصل تدوین یافته است. مقصود نویسنده، پرداختن به موضوع خلافت از منظر علوم اجتماعی و سیاسی بوده است، و نه بحثی کلامی و اعتقادی. او با کنار هم نهادن وقایع تاریخی مسئله خلافت، درصدد دستیابی به نظریه‌ای درباره موضوع خلافت است و در این راستا، بررسی پیدایش و تطورات خلافت یکی از اهداف مهم اوست. نویسنده عقیده دارد که نهاد خلافت تحت تأثیر شرایط سیاسی، اقتصادی، نظامی و انسانی شکل گرفته و سپس دگرگونی یافته است و متناسب با آن شرایط، نظریات مربوط به مشروعیت خلافت نیز تحول یافته، که این تحول، ریشه در واقعیات و تغییرات عینی داشته است. این نکته به عنوان محور اصلی، تا آخر کتاب دنبال می‌شود.
در فصل اول، با عنوان «منابع و پیشینه موضوع»، به منابع تاریخی، کلامی - فقهی، سیاسی، حدیث و تراجم احوال از منابع اهل سنت در گذشته اشاره شده است. همچنین به منابع پدیدآورندگان آثار سیاسی عرب، غربی‌ها و ایرانیان معاصر نیز پرداخته است. کتاب، از منابعی نظیر تاریخ طبری، تجارب‌الامم، الکامل ابن اثیر، الامامة و السیاسة ابن قتیبه، مقالات اشعری، وفیات الاعیان و کتبی از نویسندگان معاصر نام برده است.
فصل نهم با عنوان «سخن آخر»، جمع‌بندی مباحث مربوط به خلافت است. مؤلف تطورات مربوط به خلافت را متأثر از شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در زمانهای مختلف می‌داند، که آغاز آن سال یازدهم هجری به عنوان نهاد سیاسی است و با پایان خلافت عباسیان در سال 656ق خلافت هیچ‌گاه منزلت و اهمیت پیشین خود را به دست نیاورد. او می‌افزاید که از ماجرای سقیفه تا به قدرت رسیدن معاویه، دوره شکل‌گیری امهات نظریات خلافت است و از آن پس مباحثی نظیر ویژگی‌های خلیفه، ولایتعهدی و نحوه بیعت و شرایط خلیفه نظیر مسلمان بودن، عالم بودن، سلامتی و... از مباحث دامنه‌داری است که با خلافت حوزه اهل تشیع و سنت، تا پایان جریان خلافت در جهان اسلام وجود داشته است.[۱]
پانویس
- ↑ حقیقت، سید صادق، ص 146-148
منابع مقاله
حقیقت، سید صادق، اندیشه سیاسی در اسلام: کتاب‌شناسی توصیفی، تهران، انتشارات بین‌المللی الهدی، 1377ش.