آمدی، حسن بن بشر
| نام | آمدی، حسن بن بشر |
|---|---|
| نامهای دیگر | ابوالقاسم حسن بن بشر بن يحيي الآمدي |
| نام پدر | بشر |
| متولد | |
| محل تولد | بصره |
| رحلت | 371ق |
| اساتید | علی بن سلیمان اخفش |
| برخی آثار | المؤتلف والمختلف (آمدی) |
| کد مؤلف | AUTHORCODE12842AUTHORCODE |
ابوالقاسم حسن بن بشر آمدی (متوفی 371ق)، مکنی به ابوالقاسم، ادیب منتقد، نحوی، شاعر، کاتب و قاضی بصره. «المؤتلف والمختلف»، از جمله آثار اوست.
ولادت
اصل او از آمد، ولی تولد و وفاتش در بصره بود.
تحصیلات
گویا در همان جا مقدمات علوم را فراگرفت، سپس به بغداد رفت و در آنجا نزد بزرگان و عالمانی چون: علی بن سلیمان اخفش، ابواسحاق زجاج، ابوبکر بن درید، ابوبکر بن سراج، ابراهیم بن عرفه معروف به نفطویه نحوی و دیگران، دانش آموخت و سرآمد اقران خویش گردید. آمدی شعر خوب می‌گفت و در نقد استاد و به گفته ابن ندیم «مليح التصنيف وجيد التأليف» بود و به گفته ذهبی روایت قدیم و اخبار در آخر عمرش به او در بصره منتهی شد و مقام قضاوت بصره را به‌عهده گرفت و از پیشوایان ادب بشمار می‌رفت.
یاقوت گوید: وی دارای فهمی نیکو، درایت و روایتی خوب و سریع الادراک بود. او در آغاز جوانی، در بغداد، کاتب ابوجعفر هارون بن محمد ضبی جانشین احمد بن هلال صاحب عمان در دربار مقتدربالله بود. در بصره برای ابوالحسن احمد و ابواحمد طلحة بن حسن بن مثنی و سپس برای قاضی بصره، ابوجعفر بن عبدالواحد هاشمی و برادرش ابوالحسن محمد بن عبدالواحد، کتابت کرد و در مجلس وی در محکمه حاضر می‌شد و در دستگاه اوقاف به خدمت مشغول گردید و پس از آن ملازم خانه خویش گردید تا در هفتادسالگی دیده از جهان فروبست.
آثار
آمدی دارای تألیفات و آثار بسیاری است. یاقوت و سیوطی برخی از اشعار وی را در آثار خویش آورده‌اند. از جمله آثار اوست:
- كتاب الموازنة بين الطائبين أبي‌تمام والبحتري في الشعر (که مهم‌ترین اثر وی بشمار می‌رود و در 1870م، در آستانه (استانبول) به چاپ رسید و محمد ولد آن را به ترکی برگردانده و در 1311ق/1893م، منتشر کرده است. آمدی در این کتاب مضامین اشعار ابوتمام و بحتری را با هم سنجیده، بی‌آنکه به برتری یکی بر دیگری حکم کند، عظمت ادبی و هنری این دو شاعر را نشان داده است)؛
- المؤتلف والمختلف (درباره اسامی و کنیه‌ها و القاب و انساب شاعران است و سیوطی در ضبط اسماء شاعران، در کتاب «شرح شواهد المغني» به این کتاب استناد کرده است)؛
- معاني شعر التجري (که در واقع شرح دیوان تجری است)؛
- النثر المنظوم؛
- الخاص والمشترك (در معانی شعر)؛
- تفضيل شعر امرئ القيس علی الجاهليين؛
- تبيين غلط قدامة بن جعفر في كتاب نقد الشعر؛
- كتاب فعلت وأفعلت؛
- شرح الحماسة، كتاب الحماسة (گزیده‌هایی از اشعار عرب، تألیف ابوتمام طایی)؛
- شدة حاجة الإنسان إلی أن يعرف نفسه؛
- دیوان شعر (که یاقوت گوید: در صد برگ بوده است)؛
- كتاب في أنّ الشاعرين لا يتفق خواطرهما؛
- كتاب ما في عيار الشعر لابن طباطبا من الخطأ؛
- كتاب الرد علی ابن عمار في ما فطأ فيه أباتمام؛
- كتاب الحروف من الأصول في الأضداد[۱].
پانویس
- ↑ ر.ک: رفیعی علامرودشتی، علی، ص27