اعراب و ایرانیان بر اساس روایت فتوحات اسلامی

اعراب و ایرانیان بر اساس روایت فتوحات اسلامی
پدیدآوران	ساوران،اسکات (نویسنده) کدخدایی مرغزار، سمانه (مترجم)
ناشر	علم
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۹۸ش
کد کنگره	‏

اعراب و ایرانیان بر اساس روایت فتوحات اسلامی تألیف اسکات ساوران، مترجم سمانه کدخدایی مرغزار؛ کتاب حاضر نشان می‌دهد که چگونه افزودن شاخ و برگ‌های کلیشه‌ای به متن روایت توانست به قدرت رسیدن اعراب و سقوط امپراتوری ساسانیان را توجیه کند.

ساختار

کتاب با درباره کتاب، مقدمه کتاب، پیش‌گفتار و اختصارات آغاز می‌شود، سپس فصول هشت گانه و در پایان ضمیمه قرار رفته است. عناوین فصلهای کتاب عبارت است از:

فصل اول: مقدمه

فصل دوم: تغییر جهت در الگوهای هویت و تاریخ‌نگاری اولیه اسلامی از نظر عملی

فصل سوم: شروع نمایش‌نامه

فصل چهارم: بهرام گور، لخمیان و فاجعه هفتالیان

فصل پنجم: غروب قدرت ساسانی

فصل ششم: تقویت نیرو برای مقابله

فصل هفتم: اوج داستان

فصل هشتم: نتیجه‌گیری

گزارش محتوا

کتاب اعراب و ایرانیان بر اساس روایت فتوحات اسلامی، بر آن است که چگونگی کار نخستین موران مسلمان درباره تاریخ قبل از اسلام اعراب و ایرنیان که با روایت فتح ایران توسط اعراب به اوج خود می‌رسد را تحلیل کند.

این کتاب نگاه ژرفی به تاریخ اسلامی و تقابل میان نمایندگان این دو قوم در دوران پیش از ظهور اسلام دارد و نمایش‌های نابهنگام هویت و گفتمان‌های سیاسی در جهان اسلام را فاش می‌کند.

کتاب حاضر نشان می‌دهد که چگونه افزودن شاخ و برگ‌های کلیشه‌ای به متن روایت توانست به قدرت رسیدن اعراب و سقوط امپراتوری ساسانیان را توجیه کند.

هدف کتاب صرفا استخراج اطلاعات کتاب‌های تاریخ اسلامی از قبل از ظهور اسلام نیست، بلکه هدف درک طرز فکر مورخان درباره این دوره است. از این رو این کتاب می‌تواند با بررسی تلافی حافظه اولیه اسلامی و ساخت هویت و گفتمان‌های قدرت، برای پژوهشگران و دانشجویان تاریخ و ادبیات اسلامی و مطالعات خاورمیانه سودمند باشد.

اسکات ساوران دکترای خود را در سال 2011 از دانشگاه ویسکونسین اخذ کرده است. پژوهش‌های دکتر ساوران بر گفتمان هویت در تاریخ‌نگاری اولیه اسلامی تمرکز دارد.

نویسنده در کتاب حاضر تحت عنوان اعراب و ایرانیان بر اساس روایت فتوحات اسلامی، ساخت حافظه و هویت در تاریخ‌نگاری اسلامی، به بررسی چگونگی کار مورخان مسلمان، تقریرات آنان بین سال‌های 1050 ـ 750 به دو زبان عربی و فارسی و کنار آمدن آنها با مقوله تسخیر ایران توسط اعراب می‌پردازد.

ساوران این مطالب را با مطالعه بازنمایی روابط اعراب و ساسانیان در تاریخ‌نگاری اسلامی بررسی بررسی می‌کند. ابتدا نویسنده به تبیین فرایند ساخت روایت که همزمان با دوره شکل‌گیری هویت تحت تسلط خلافت عباسیان است می‌پردازد. این اولین تمرکز برای ایجاد هویت یکپارچه عربی است که ساوران معتقد است در پاسخ به نفوذ فرهنگ ایرانی در دربار و جامعه عباسی و نیز برای مقابله با جنبش شعوبیه شکل گرفت.

ماهیت کار ساوران به خودی خود بسیار مهم است به این دلیل که توصیه می‌کند مورخان حوزه ایران باید زمان بیشتری را به عبور از مرز میان تاریخ ساسانیان و تاریخ صدر اسلام اختصاص دهند، به ویژه با بررسی منابع مکتوبی که مورخان دوره عباسی در هر دو حوزه به جا گذاشتند، ساوران با کتاب خود تاریخ‌نگاران را به حوزه مطالعاتی مهم دعوت کرده است، حوزه‌ای که بنیاد آن بر چگونگی ساخت این گذشته تاریخی و مطالعه منابع تاریخی مرتبط تأثیر گذاشته و خواهد گذاشت.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران