جانشینی حضرت محمد صلیاللهعلیهوآله
جانشینی حضرت محمد صلیاللهعلیهوآله نخستین نوشته مادلونگ محقق و مستشرق مسيحى و ترجمه آقایان احمد نمایی، جواد قاسمی، محمدجواد مهدوی و دکتر حیدررضا ضابط در سال 1377 ش. در بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی به‌چاپ رسیده است. موضوع این کتاب جانشينى پيامبر(ص) و بررسى خليفه واقعى آن حضرت است.
| جانشینی حضرت محمد صلیاللهعلیهوآله | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مادلونگ، ویلفرد (نویسنده)
قاسمی، جواد (مترجم) ضابط، حیدر رضا (مترجم) مهدوی، محمدرضا (مترجم) نمایی، احمد (مترجم) |
| عنوان‌های دیگر | پژوهشی پیرامون خلافت نخستین |
| ناشر | آستان قدس رضوی، بنياد پژوهشهای اسلامى |
| مکان نشر | مشهد مقدس - ایران |
| سال نشر | 1377 ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-444-204-0 |
| موضوع | اسلام - تاریخ - از آغاز تا 41ق.
خلافت خلفای راشدین کشورهای اسلامی - تاریخ - از آغاز تا 41ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 223/5 /م2ج2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اين كتاب به فارسى ترجمه شده و از سوى وزارت فرهنگ و ارشاد به عنوان كتاب سال برگزيده شده است.
ساختار
پس از صفحه عنوان و فهرست مطالب کتاب، یادداشت که به قرینه امضای آن «یادداشت ناشر» است، نخستین بخش کتاب را تشکیل می‌دهد.شرح حال پروفسور ویلفرد مادلونگ، در دو صفحه، مطلب بعدی کتاب را تشکیل می‌دهد.[۱]
بخش بعدی کتاب را که مقدمه ورود به متن کتاب است، پیشگفتار تشکیل می‌دهد. در این بخش که شماره عددی صفحات کتاب با آن آغاز می‌شود و به‌قلم مادلونگ نگارش یافته است، او انگیزه خود را در تألیف کتاب، تجدیدنظر در بی‌اعتمادی شدید اغلب مورخان غربی به منابع اسلامی مربوط به صدر اسلام و افسه‌گانه کهن شمردن آنها و نگاهی دوباره به تحلیل این رخدادها برپایه نزدیک‌ترین منابع به آن دوره معرفی و به کوشش خود برای ایجاد توازن مناسب بین اختصار و وفاداربودن به متون و روایات تصریح کرده است.[۲]
دو نسب‌نامه درختی بنی‌هاشم تا چهار تن از فرزندان علی علیه‌السلام و بنی‌عبدشمس تا فرزندان عثمان‌بن‌عفان که پس از پیشگفتار آمده، تا حدی نشان‌دهنده توجّه جدی مؤلف به مسائل نژادی و نیاز خواننده به دانستن پیوندهای نسبی در تحلیل حوادث این دوران است. گاه‌شمار وقایع تاریخی از سال 615 م. تا 685 م. (سال 7 پیش از هجرت تا 65 هجری) به‌دنبال این نسب‌نامه‌ها، نمایی کلی از حوادث دوره مورد بررسی مؤلف را برای خواننده ترسیم می‌کند.[۳]
گزارش محتوا
مؤلف ابتدا با نگاهى به موضوع خويشاوندى در قرآن به نقش خانواده‌هاى پيامبران پيشين در حمايت از انبياء و هم وراثت آنان مى‌پردازد و نتيجه مى‌گيرد كه بر اساس قرآن، جانشين طبيعى پيامبر(ص) نمى‌تواند ابوبكر باشد سپس با بررسى حوادث سقيفه و زندگى ابوبكر چنين اظهار نظر مى‌كند كه ابوبكر پيش از رحلت پيامبر(ص) در صدد گرفتن مسند جانشينى بوده و از اجتماع انصار در سقيفه بهترين بهره را برده است.[۴]
وى در قسمت‌هاى بعدى كتاب به دو جانشين ديگر پيامبر يعنى عمر[۵] و عثمان[۶] پرداخته و مطالبى مشابه به آنچه شيعه به آن معتقد است و از منابع تاريخى اثبات مى‌كند، بيان كرده است. در قسمت مربوط به خلافت علی عليه‌السلام[۷] با اشاره به بيعت آن حضرت و حوادثى كه در زمان او پيش آمد، نگاهى منصفانه به تاريخ انداخته و پس از آن طى نتيجه گيرى پايانى به روابط معاويه و امام حسن(ع)پرداخته و با رد موضوعاتى چون مطلاق بودن آن حضرت به بررسى چگونگى استقرار حكومت اموى می‌پردازد.
مادلونگ در پايان كتاب پيوست‌هايى را ضميمه كرده و مباحثى مرتبط با كتاب را در آنها آورده است. وى منابع خود را به شيوه تحقيقات امروزى به دقت در پاورقى ثبت كرده و در موارد متعددى نيز حواشى و توضيحاتى متناسب با متن، در پاورقى آورده است.
وضعیت کتاب
استناد و استشهاد مؤلف به آیات قرآنی در زمینه جانشینی پیامبران (علیهم‌السلام) و تطبیق آن با حضرت محمّد (صلی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلّم)، استواری و شیوایی متن، استناد به منابع جدید، ارائه ضبط صحیح نام‌های خاص و داشتن پیوست‌های سودمند.
تصویر لوح تقدیر رئیس‌جمهور به مادلونگ به‌مناسبت انتخاب این کتاب به‌عنوان کتاب جهانی سال 1377 ش. و تصویر و ترجمه نامه مادلونگ به آقای احمد نمایی به تاریخ 10 فوریه 1999 م. برابر با 21 بهمن 1377، حاوی چند تذکر درباره ترجمه، به‌دنبال مطالب قبلی آمده است.[۸]
در کتابنامه (از صفحه 529 تا صفحه 540)، کتاب‌ها و مقاله‌های مورد استناد مؤلف به زبان‌های عربی، انگلیسی، فرانسه و آلمانی در 12 صفحه همراه با ذکر اطلاعات کتاب‌شناختی آنها معرفی شده است. در این کتابنامه، منابع مورد استفاده مترجمان داخل کروشه شناسانده شده است، در این دسته اخیر، منابع ترجمه‌شده به زبان فارسی نیز به‌چشم می‌خورد.
کتاب‌شناسی آثار پروفسور ویلفرد مادلونگ[۹] که خود او تهیه و ارسال کرده، در دو بخش «کتاب‌ها» (Books) و «مقاله‌ها و فصل‌های کتاب‌ها» (Articles and chapters in books) سامان یافته است که پیش از این، به آن اشاره شد.
پایان‌بخش کتاب نمایه است (از صفحه 545 تا صفحه 574)؛ نمایه‌ای به‌صورت درهمکرد شامل اشخاص، اماکن، خاندان‌ها، و حوادث مهم مانند جنگ‌ها که به‌نظر می‌رسد از نسخه انگلیسی الگوبرداری و ترجمه شده است.[۱۰]
پانویس