مجموع غرائب أحادیث النبي(ص)
مجموع غرائب أحادیث النبي(ص)، نوشته ادیب، واژه‌شناس و قاضی حنفی قرن پنجم هجری قمری؛ ابومنصور محمد بن عبدالجبار سَمعانی (درگذشته 450ق)، فرهنگنامه الفبایی در توضیح واژگان دشوار روایات نبوی(ص) است که نویسنده برخی از آرای خاصّ اعتقادی و فقهی خودش را نیز بیان می‌کند. استاد حدیث دانشگاه اُمّ‌القری (مکه مکرمه)؛ محمد بن سعد بن عبدالرحمن آل‌سعود، اثر حاضر را تصحیح و تحقیق کرده است.
| مجموع غرائب أحاديث النبي صلى الله عليه وسلم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سمعانی، محمد بن عبدالجبار (نويسنده) آل‌سعود، محمد بن سعد (محقق) |
| ناشر | مکتبة الإمام الحسن العامة علیه‌السلام |
| مکان نشر | عربستان - مکه مکرمه |
| سال نشر | 1428ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 9960-617-50-5 |
| موضوع | غریب الحدیث,حدیث -- علم الدرایه,محمد (ص(، پیامبر اسلام، ۵۳ قبل از هجرت -۱۱ ق. - احادیث |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 4 |
| کد کنگره | BP ۱۰۶/۲/س۸،م۳ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- رئیس پیشین دانشگاه اُمّ‌القری؛ راشد راجح نوشته است: این کتاب، اثری ارزشمند در قلمرو تخصصی خود، یعنی توضیح الفاظ غریب احادیث از نظر لفظ و معنا است. [۱]
- محمد بن سعد بن عبدالرحمن آل‌سعود نیز چنین نوشته است: نویسنده به‌صورت کامل شیوه الفبایی را مراعات نمی‌کند و به همین جهت گاهی مقدم را مؤخر می‌کند؛ مثلاً کلمه «التهاویل» را در حرف تاء آورده در حالی که باید در حرف هاء بیاید.[۲]
- جالب است همان‌طور که محقق کتاب گفته، نویسنده واژه «المیاثر» را در حرف میم آورده و بعد نوشته: «یجب أن نذکره في باب الواو إلّا أنه اتفق ایراده هنا»! [۳] یعنی: باید این کلمه را در باب واو بیاوریم ولی در اینجا پیش آمد!
- ابومنصور سمعانی نوشته است: بعد از تفسیر کلام الهی، احادیث نبوی(ص) سزاوارترین سخنی است که ارزش دارد انسان، گوهر وقتش را صرف فهمیدنش کند؛ چون سرچشمه حکمت‌ها و احکام است و... کتاب حاضر را جامع واژگان دشوار احادیث نبوی(ص) قرار دادم و از آوردن شواهد فراوان پرهیز کردم.... [۴]
ساختار و محتوا
این کتاب، از 4 جلد (شامل شرح واژگان غریب احادیث) به ترتیب ذیل تشکیل شده است:
- جلد اول: (از حرف الف تا حاء)
- جلد دوم: (از حرف خاء تا صاد)
- جلد سوم: (از حرف ضاد تا لام)
- جلد چهارم: (از حرف میم تا یاء).
نظرات خاصّ نویسنده
محقق کتاب تعداد 13 مورد از آرای نویسنده در این اثر را مطرح کرده است که اختصاص به او دارد؛ از جمله «تمثیلی شمردن روایت حجاب نورانی». [۵]
نمونه مباحث
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.