مجموعه نامه‌های افضل‌الدین بدیل بن علی نجار خاقانی شروانی
مجموعه نامه‌های افضل‌الدین بدیل بن علی نجار خاقانی شروانی، مشتمل است بر نامه‌هایی از افضل‌الدین بدیل بن علی نجار خاقانی شروانی (520-595ق) که با تصحیح، مقدمه، حواشی، توضحیات و کوشش ضیاءالدین سجادی، منتشر شده است.
| مجموعه نامه های افضل الدین بدیل بن علی نجار خاقانی شروانی، (520- 595 ه.ق) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | خاقانی، بدیل بن علی (نويسنده)
سجادی، سید ضیاءالدین (مصحح) سجادی، سید ضیاءالدین (مقدمه‌نويس) |
| ناشر | دانشسرای عالی |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1346ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | نامه‌های فارسی - قرن 6ق. - نثر فارسی - قرن 6ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
خاقانی، در منشآت، نثری متکلفانه دارد؛ در ذکر لقب و عنوان و نعت، افراط می‌کند و همچنین القاب و عناوین را در نامه‌ها، مکرر می‌آورد و در آغاز نامه و انجام آن، همان لقب‌ها و اوصاف را تکرار می‌نماید و اگر در وسط نامه هم بخواهد نام شخصی را بیاورد، از ذکر چندین لقب و عنوان برای او، خودداری نمی‌کند. کلمات و ترکیبات عربی دور از ذهن و ثقیل را فراوان به‌کار می‌برد. بااین‌همه، کلمات و ترکیبات فارسی هم در نامه‌های او، فراوان به چشم می‌خورد؛ مانند: «پاداشت»، «مگر از نازپروردگی چون نازکان، پردگی»، «تران»، «نابیوسان» و «زهش» و غالبا از اشعار خود، جای‌جای نامه‌ها می‌آورد. همچنین ترکیبات و تشبیهات و تعبیراتی را که در اشعار خود دارد، در نوشته‌هایش نیز درج کرده است؛ از قبیل: «عود سوخته»، «به عود سوخته دندان سپید کردن»، «بحر زراب»، «قله سنجدبش»، مخصوصا در نامه یازدهم به بعد در خطاب به آفتاب، همان تشبیهات و تعبیرات شعری را به‌کار برده و نیز از اصطلاحات مسیحی و غیر آن، در نثر آورده است[۱].
چون مخاطب این نامه‌ها، افاضل و دانشمندان و طالبان علم و مصاحبان و دوستان دانشمند او و غالبا اهل ادب و فقه و حدیث بوده‌اند، خاقانی در نامه‌هایش، از آوردن این اصطلاحات و ذکر این‌گونه مسائل، خودداری نکرده و همان‌ها را ضمن عبارت آورده یا به آن استناد و استشهاد کرده و یا تشبیهی و تعبیری ساخته و سجعی و مترادفی پرداخته است و از آیات و امثال عرب و احادیث نیز بسیار در نامه‌هایش درج کرده و از آنها معنی خاص متناسب با نگارش خود را بیرون کشیده است[۲].
به‌عنوان مثال، خاقانی در نامه بیست‌ودوم که آن را خطاب به قطب‌الدین‌نامی که از علما بوده و او را «حجةالاسلام‌والمسلمین» و «قدوةالأئمةالمرشدین» می‌خواند، نگاشته است، مراتب کتابت را سه درجه کرده و گفته است: «دبیرانه و واعظانه و محققانه» و بعد شرحی درباره الفاظ و اسالیب کلام داده است[۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه کتاب.