التوجيهات النحوية للقراءات الشاذة في الدر المصون للسمين الحلبي

التوجيهات النحوية للقراءات الشاذة في الدر المصون للسمين الحلبي
پدیدآوران	صاعدی، ابراهیم بن سالم (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	الدر المصون فی علوم الکتاب. برگزیده ** عرضا و تاصیلا و مناقشه
ناشر	المملکة العربیة السعودیة. وزارة التعليم العالي. الجامعة الاسلامية
مکان نشر	عربستان - مدینه منوره
سال نشر	1431ق - 2010م
چاپ	1
شابک	‎978-9960-02-664-0
موضوع	سمین، احمد بن یوسف، - 756ق. الدر المصون فی علوم الکتاب - مسایل لغوی - سمین، احمد بن یوسف، - 756ق. الدر المصون فی علوم الکتاب المکنون -- نقد و تفسیر - قرآن - صرف و نحو - قرآن - قرائت - قرآن -- مسائل لغوی
زبان	عربی
تعداد جلد	4
کد کنگره	/‎‏س‎‏8‎‏ ‎‏د‎‏4087 82/2 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

التوجيهات النحوية للقراءات الشاذة في الدر المصون للسمين الحلبي عرضاً و تأصیلاً و مناقشة، تألیف پژوهشگر معاصر و مدرّس دانشگاه اسلامی مدینه منوره؛ ابراهیم بن سالم بن نافع صاعدی است که به بررسی «قرائت‌های شاذّ» در کتاب الدر المصون از آثار نحوی، مقری و قاضی شافعی؛ احمد بن یوسف بن محمد بن مسعود مشهور به سمين حلبی (درگذشته 756ق) می‌پردازد.

هدف و روش

• ابراهیم صاعدی با اشاره به اینکه واژه‌شناسان، گمشده خود را در قرآن کریم و قرائت‌های گوناگون آن می‌یابند؛ افزوده است:
• شکی نیست که قرائت‌شناسی در قرآن‌پژوهی جایگاه والایی دارد و از مهم‌ترین منابع زبان و ادبیات عربی و علوم ادبی مانند صرف و نحو و واژه‌شناسی است. من برای یافتن موضوع پایان‌نامه دکتری، به مطالعه کتابهای نحوی و إعراب پرداختم و از جمله کتاب «الدرّ المصون في علوم الکتاب المکنون» نوشته سمین حلبی را خواندم و مشاهده کردم که نویسنده، وارد بحث از قرائت‌های شاذّ شده و به توجیه و تبیین آن پرداخته و از برخی هم غفلت کرده است و دیگر اندیشوران آن را مطرح کرده‌اند. پس همین مسأله را به عنوان موضوع رساله‌ام انتخاب کردم.
• عوامل انتخاب این موضوع و نگارش کتاب حاضر، چند امر بود؛ از جمله: بعد از جستجو در منابع و مراکز پژوهشی دریافتم که بر طبق اطلاعات موجود، تاکنون اندیشوری در کتابی مستقل این موضوع مهمّ را مورد بررسی علمی قرار نداده است.

ساختار و محتوا

این اثر 4 جلدی آنگونه که در شناسنامه کتاب آمده در اصل پایان‌نامه دکترای نویسنده بوده که در دانشگاه اسلامی (مدینه منوره) دفاع و با درجه عالی پذیرفته شده است. کتاب از مقدمه، تمهید، 4 باب و خاتمه به ترتیب ذیل تشکیل شده است:

• مقدمه (اهمیت موضوع و عوامل انتخاب آن، طرح کلی و روش پژوهش)؛
• تمهید (معرفی سمین حلبی و کتاب «الدر المصون» در سه مبحث)؛

1. توضیح و تبیین قرائت‌های واردشده در اسماء (2 فصل) ؛
2. توضیح و تبیین قرائت‌های واردشده در افعال معرب (3 فصل) ؛
3. توضیح و تبیین قرائت‌های واردشده در حروف معانی (2 فصل) ؛
4. روش سمین حلبی در ارائه قرائت‌های شاذّ و موضع او نسبت به آن (2 فصل) ؛

• خاتمه (15 نتیجه).

نمونه مباحث

• نظر برگزیده این است: قرائتی در نزد عموم دانشوران، شاذّ نامیده می‌شود که خارج از قرائت‌های مشهور و معتبر ده‌گانه در دیدگاه علمای علم قرائت باشد.... سمين حلبی به «قرائت‌های شاذّ» توجه ویژه‌ای کرده و کتاب الدر المصون یکی از بزرگترین آثار در این زمینه است و موضع حلبی را به عنوان یکی از عادلانه‌ترین موضع‌گیری‌ها می‌توان ستود.
• «قرائت‌های شاذّ» اگر نسبت به اشعار شاعران گمنام یا نامدار سنجیده شود، روشن می‌شود که این قرائت‌ها ارزش بیشتری دارد؛ زیرا هرچند از جهت سند روایت، جزو روایات آحاد است، ولی راویانش بیشتر از دیگران مورد وثوق هستند.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.