رفع شأن الحبشان
رفع شأن الحبشان، اثر جلال‌الدین سیوطی (متوفی 911ق)، کتابی است در تاریخ حبشه و بررسی چگونگی مهاجرت مسلمانان به آنجا و شرایط مهاجرین در آنجا و معرفی برخی از اعلام و بزرگان این سرزمین و بیان ویژگی‌ها و خصوصیات آن، که با تحقیق محمد عبدالوهاب فضل، منتشر شده است.
| رفع شأن الحبشان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده) فضل، محمد عبدالوهاب (محقق) |
| ناشر | نامه‌ی پارسی |
| مکان نشر | [بی جا] - [بی جا] |
| سال نشر | 1411ق - 1991م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /س9ر7 384 DT |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اثر حاضر، از جمله آثار تاریخی پیش‌گام و مهم سیوطی بشمار می‌رود که منشأ پیدایش حبشی‌ها و ویژگی‌ها و فضایل آنها را برای ما آشکار ساخته و مآثر ایشان در قرآن و سنت را آشکار نموده و کلماتی که در قرآن کریم به زبان آنها آمده است و آثاری که در سنت آمده است که حاکی از بهره‌برداری آنها و میزان نفوذ و ادغام ایشان در جامعه عرب است را نشان می‌دهد[۱].
آنچه باعث اهمیت کتاب شده، آن است که این اثر، به‌خوبی به معرفی بزرگان حبشه و فضایل مردان و زنان صحابی و کسانی که بعد از ایشان آمده‌اند، پرداخته و از طریق مطالعه آن، به اهمیت اولین هجرت مسلمانان و راهگشا بودن آن برای هجرت بزرگ از مکه به مدینه و حمایت مطلق نجاشی از مهاجران، پی خواهیم برد. همچنین برای ما آشکار می‌سازد که چگونه اسلام با تسامع خود، درها را به روی مردم حبشه برای پذیرش اسلام گشود و ترس و اضطراب و هرآنچه روح انسان را متلاشی می‌سازد، از آنان دور کرد تا اینکه افرادی از آنها، همچون بلال حبشی و عطا بن ابی‌رباح، در دعوت اسلامی، به مقام‌های بالایی از رهبری و هدایت رسیدند[۲].
سیوطی مطالب کتاب خویش را در یک مقدمه و هفت فصل و خاتمه، تنظیم نموده است. در مقدمه، به توضیح و بررسی منشأ اصلی اعراب و مردم روم و حبشه پرداخته شده و سپس، در مورد اولاد نوح و به‌ویژه فرزندانی از آنها که به حبشه آمدند و نیز اشتقاق لغوی کلمه حبشه، صحبت شده است[۳].
در فصل اول، احادیثی که درباره مردم حبشه، وارد گردیده، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در فصل دوم، آیاتی که به ایشان مربوط می‌شود، بررسی شده است. در فصل سوم، از کلماتی که در قرآن کریم به زبان حبشی، وارد شده، سخن به میان آمده و به تبع آن، لغات استفاده‌شده از زبان ایشان در روایات پیامبر(ص)، بررسی شده است. مباحث مربوط به هجرت به حبشه و اسامی مهاجرین به آنجا، در فصل چهارم آمده و در فصل پنجم، به معرفی سی‌وپنج تن از بزرگان حبشه، پرداخته شده است که از جمله آنها، می‌توان از لقمان، نجاشی، بلال بن رباح، ابوبکره نفیع بن مسروج نام برد[۴].
در فصل ششم، ویژگی‌ها و محاسن اهل حبشه بیان گردیده و در آخرین فصل، به موضوعات و مباحثی همچون دلیل سیاه بودن رنگ اهالی حبشه، حبشیان قریشی و... پرداخته شده است[۵].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه محقق.