آسمان در آینه تجلی قرآن بر دیوان کبیر مولانا
| آسمان در آینه تجلی قرآن بر دیوان کبیر مولانا | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مختارپور قهرودی، علیرضا (نویسنده) |
| ناشر | انتشارات امیرکبیر |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1390 |
| چاپ | اول |
| موضوع | مولوی، جلال الدین محمد بن محمد، ۶۰۴ - ۶۷۲ق. -- معلوما‌ت -- قرآن,واژه‌نا‌مه‌ها مولوی، جلال الدین محمد بن محمد، ۶۰۴ - ۶۷۲ق. شمس‌تبریزی,واژگا‌ن مولوی، جلال الدین محمد بن محمد، ۶۰۴ - ۶۷۲ق.,قرآن در ادبیا‌ت فارسی |
| کد کنگره | PIR۵۳۰۷/ق۴/م۳ |
آسمان در آینه تجلی قرآن بر دیوان کبیر مولانا تألیف علیرضا مختارپور قهرودی؛ این کتاب، تحقیق و بررسی تأثیرات آشکار استفاده از آیات، اصطلاحات و مفاهیم قرآنی در دیوان کبیر مولانا و جامع‌ترین پژوهش در موضوع خود است که به صورت علمی و دقیق استخراج و تدوین شده است. در آغاز کتاب، بیش از شصت صفحه به عنوان مقدمه، به بررسی زندگی مولانا، بیان نمونه‌هایی از انعکاس قرآن در دیوان کبیر، روش کار این تحقیق و روش استفاده از آن اختصاص يافته است. به باور نگارنده، مولانا به شکل‌های ذیل از قرآن مجید در دیوان خود بهره گرفته است:
الف)ذکر کلمات آیات قرآنی عینا در ابیات و با همان معنا؛
ب) ذکر نام سوره‌های قرآن کریم؛
ج)ذکر کلماتی که در قرآن آمده و خاص قرآن است؛
د) ذکر ترجمه محتوای بخشی از آیه؛
ه)اشاره به مضمون یک یا چند آیه؛
و)اشاره به مفاهیم قرآنی؛
ز) اشاره به اصطلاحات قرآنی بدون اشاره به آیه خاص؛
ح)استفاده از تعابیر قر آنی برای مقاصد دیگر.
روش تحقیق و چگونگی انطباق ابیات دیوان کبیر با آیات قرآن کریم بنا بر آنچه در مقدمه کتاب آمده، به این ترتیب است:
- ابتدا تمامی ابیات دیوان کبیر مورد مطالعه قرار گرفته و ابیاتی که به هر شکلی به آیه‌ای از آیات قرآنی اشاره داشته یا مفهومی از مفاهیم قرآن کریم در آن طرح شده استخراج گردیده است. سپس ابیاتی که صرفاً نام پيامبران الهی در آن آمده؛ اما هیچ مطلبی از مفاهیم قرآن کریم در آن بیت نبوده حذف شده است.
- در مرحله بعد ابیاتی که به آیات مشخصی اشاره داشته استخراج و فهرست شده است.
- سپس ابیاتی که به آیه خاصی اشاره نداشته؛ بلکه صرفاً به کلمات یا مفاهیمی از قرآن اشاره داشته مورد بررسی قرار گرفته است.
برای سهولت کار خوانندگان، این کتاب بر اساس ترتیب سوره و آیات تنظیم شده که از سوره فاتحه الکتاب(حمد) آغاز و با سورۀ ناس پایان می‌یابد.
در هر سوره ابتدا اگر نام سوره بدون ذکر آیه‌ای خاص در بیتی مورد استفاده مولانا قرار گرفته ابیات مربوط، ذیل نام سوره قرار گرفته و سپس آیات هر سوره که مورد اشاره مولانا بوده به ترتیب ذکر شده است. در هر بخش در سطر اول شمارۀ سوره، سپس نام سوره و بعد شمارۀ آیه ذکر شده است.
سپس متن آیه مطابق قرآن کریم ذکر شده و در زیر آن ترجمۀ فارسی قرارگرفته است. در ذیل هر آیه، شمارۀ غزل و شمارۀ بیت مطابق نسخه فروزانفر چاپ انتشارات دانشگاه تهران درج گردیده، آنگاه متن بیت مرتبط با آیه مربوط ذکر شده است. به این ترتیب ۲۳۱۴ بیت که مورد تجلّی قر آن قرار گرفته با شمارۀ مسلسل بررسی شده است.
در پایان، فهرست آیات قرآن کریم، فهرست الفبایی ابیات و فهرست اسامی اشخاص تنظیم و درج شده است.[۱]
پانويس
- ↑ ر.ک: عالمی، محمدعلم، ص402-403
منابع مقاله
عالمی، محمدعَلَم، کتاب‌شناسی توصیفی مولانا (شامل جدیدترین تحقیقات و قدیمی‌ترین کتاب‌های مولوی پژوهی)، قم، انتشارات دانشگاه قم، 1392ش.