اخلاق ایزدی

اخلاق ایزدی
پدیدآوران	خزائلی، محمدعلی (تهيه و تدوین) ایزدی، عباس (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	بیست گفتار اخلاقی - عرفانی
ناشر	اجر
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1384 ش
چاپ	1
شابک	‎964-958051-1-9
موضوع	اخلاق اسلامی - مقاله‌‏ها و خطابه‌‏ها ایزدی، عباس، 1301 - 1371 - وعظ عرفان - مقاله‌ها و خطابه‌ها وعظ
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏10‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏9‎‏خ‎‏4
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

اخلاق ايزدى، بيست گفتار اخلاقى - عرفانى، اثر شيخ عباس ايزدى (1371 - 1301ش)، به زبان فارسی و در موضوع اخلاق است، که توسط شیخ محمدعلی خزائی تهیه و تدوین گردیده است.

ساختار

کتاب، مشتمل بر یک مقدمه و متن است. متن کتاب، بدون هيچ باب‌بندى و فصل‌بندى در بيست گفتار بيان شده است.

کتاب، حاصل سلسله درس‌هاى اخلاقى و عرفانى مؤلف است كه در سال‌هاى (61 - 60ش)، در جمع علما و دانشجویان ايراد گرديده است و توسط جناب محمدعلى خزائلى تهيه، تدوین و تنظيم شده است.

مطالب کتاب، به آيات قرآن و روايات شريف مزين شده است. مؤلف، آيات و روايات را به‌صورت كامل بيان نموده، ترجمه كرده و سپس شرح داده است. همچنين در بيان مباحث، از اشعار و حكايات عبرت‌آموز بهره برده است.

گزارش محتوا

مقدمه کتاب، نگاهى گذرا و بسيار كوتاه به زندگى و شخصيت علمى مؤلف دارد كه توسط آقاى خزائلى بيان شده است.

کتاب، حاوى بيست گفتار پيرامون مباحث اخلاقى و عرفانى است. در ابتداى کتاب، حديثى از امام صادق(ع) خطاب به مفضل بن عمر بيان شده كه با موضوع کتاب مناسبت دارد. این حديث شريف، به این شرح است:

«دانش خود را به نگارش درآور و میان برادرانت بگستران و چون مرگت فرارسد، نوشته‌هاى خود را به ارث بگذار، زيرا روزگارى پرآشوب بر مردم مى‌آيد كه (برای نجات از آشوب‌ها و فتنه‌ها)، همدمى غير از نوشتار خود ندارند».

مباحث و مطالب مختلف اخلاقى کتاب، با بيانى شيوا و رسا بيان گرديده است و این از ویژگى‌هاى خوب کتاب است.

اولین گفتار کتاب، پيرامون تعديل قواى نفس است و اولین مبحث این گفتار، «ثمره تهذيب اخلاق» است. مؤلف، كلام را این گونه آغاز مى‌نمايد:

«فايده علم اخلاق، پاک ساختن نفس از صفات رذيله و ناپسند و آراستن آن به ملكات جمیله و اخلاق حسنه است كه از آن به تهذيب اخلاق تعبير مى‌شود و ثمره‌اش رسيدن به خير و سعادت ابدى است، زيرا سعادت مطلق و همیشگى، وقتى حاصل مى‌شود كه انسان صفحه نفس خود را همیشه و در همه وقت از تمامى اخلاق ناپسند پاک سازد و...».

مؤلف، در مباحث ديگر این گفتار، پيرامون قواى چهارگانه روح، ضرورت استفاده از عمر گران‌بها، ثمره تهذيب قواى نفس، منشأ پيدايش صفات پسنديده و ناپسند، تعريف عدالت و اعتدال، مراتب نفس و... مطالبى بسيار مفيدى را ذكر كرده است.

مختصرترين گفتار کتاب، بخش پایانى و گفتار بيستم است. عنوان این گفتار، «غرور واعظان و مؤمنان» است. این گفتار، مشتمل بر سه مبحث است، به شرح زير:

1. غرور اهل وعظ و موعظه؛

2. غرور اهل عبادت و عمل؛

3. غرور اهل تدريس و امامت.

در مبحث اول، بيان مى‌نمايد كه: «یکى از طوايفى كه ممكن است دچار آفت غرور و گمان باطل درباره خدا شوند، اهل وعظ و موعظه هستند كه مرحوم نراقى آنان را به چند دسته تقسيم مى‌كند:

دسته اول، واعظان بى‌عمل؛ دسته دوم، واعظان بى‌علم؛ دسته سوم، واعظان بى‌اخلاص و دسته چهارم، واعظ مغرور».

در مبحث دوم، از زبان مرحوم نراقى، به غرور اهل عبادت و عمل مى‌پردازد و هفت طايفه از آنان را با علائم و نشانه‌ها، تحت عناوین زير شرح مى‌دهد:

وسواس و غرور در وضو؛ غرور در نماز؛ غرور روزه‌داران؛ غرور حج‌گزاران؛ غرور قاريان قرآن؛ غرور اهل نوافل و غرور زاهدان.

در مبحث سوم، راه‌هاى عملى و علمى علاج غرور بيان مى‌گردد.

عناوین ديگر گفتارهاى کتاب، عبارت است از:

ثبات و زوال صفات نفسانى؛ تغييرپذيرى اخلاق؛ راه‌هاى تهذيب؛ نسبت میان اراده انسان با اراده خداوند؛ سلوك عاشقانه؛ اخلاص و آثار آن؛ زندگى دنيا؛ ماهيت دنيا؛ زهد در فرهنگ اسلام؛ حرص و طمع در احاديث؛ غرور چيست؟ مغرور كيست؟؛ غرور ثروتمندان؛ درمان غرور؛ غرور صاحبان مقام و نسب؛ به رحمت الهى مغرور نشویم؛ میان بيم و امید؛ مكر خداوند و شيطان در كمین عالمان.

وضعيت کتاب

فهرست مطالب و موضوعات، در ابتداى کتاب و کتاب‌نامه (حاوى اسامى كتبى كه مؤلف، در بيان مطالب و مباحث از آنها استفاده نموده است)، در پایان آن ذكر شده است. پاره‌اى از توضيحات و آدرس آيات و منابع روايات، در پاورقى بيان شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.