تاریخ زندگی پیشوایان معصوم علیهم‌السلام، چهارده نور پاک

تاریخ زندگی پیشوایان معصوم علیهم‌السلام، چهارده نور پاک تألیف عبدالرحيم عقيقى (1320-1391)،پژوهشی است مختصر در شرح زندگانی چهارده معصوم. این کتاب که در چهارده جلد تنظیم شده، حاصل تدریس مؤلف برای دانشجویان و برای معرفی چهارده معصوم بوده است.

‏14 [چهارده] نور پاک، يا، تاريخ زندگي پيشوايان معصوم عليهم‌السلام
پدیدآوران	عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	‏14 [چهارده] نور پاک
ناشر	دفتر نشر نويد اسلام
مکان نشر	ايران - قم
سال نشر	1387ش.
چاپ	يکم
شابک	‎964-7907-22-2
موضوع	چهارده معصوم - سرگذشت نامه اسلام - تاريخ
زبان	فارسی
کد کنگره	ع?چ? / 36 BP ‏

مؤلف با پرهیز از دراز نویسی و پیچیده‌نگاری تلاش کرده است که زندگی معصومان را به صورتی ساده ترسیم کند. وی، در پیشگفتار هر جلد شناسنامه مختصری نیز از هر معصومی آورده است.

جلد نخست کتاب که به زندگی‌نامه حضرت رسول(ص) اختصاص دارد، مشتمل پر پنج بخش است. وضعیت جهان در دوران بعثت و دوران کودکی تا ازدواج آن حضرت، مراحل دعوت پیامبر(ص)، نخستین اسلام آورندگان، واکنش قریش در برابر آن حضرت و هجرت مسلمانان به حبشه، زمینه هجرت پیامبر(ص) به مدینه و اقدامات آن حضرت در مدینه، الگو بودن حضرت رسول(ص)، از جنبه‌های گوناگون اخلاقی، عبادی، تبلیغی و نظامی و پیام های حضرت رسول به سران کشور های جهان، مطالب این جلد را تشکیل می دهند.

جلد دومکتاب، مربوط به زندگانی امام علی(ع) است که در آن به دوران کودکی و خصوصیات روحی و سیره عملی آن حضرت و نیز عبادت و جهاد وی، دیدگاه‌های ده تن از دانشمندان غیر مسلمان در باره امام علی(ع)، اصول کشورداری از دیدگاه امام علی(ع)، گزینش امام علی(ع) برای منصب امامت در غدیر خم و ذکر نمونه‌هایی از سخنان آن حضرت، ویژگی های نهج البلاغه و شهادت امیر مؤمنان(ع) سخن رفته است.

جلد سوماثر یاد شده، به تاریخ زندگانی حضرت زهرا(س) اختصاص یافته و در پنج بخش مطالبی در باره ولادت، دوران کودکی، ازدواج آن حضرت، فضایل اخلاقی فاطمه زهرا(س) از دیدگاه قرآن و روایات، مبارزات سیاسی و اجتماعی آن حضرت، فرازهایی از خطبه وی و بالاخره سخنانی از فرزندان معصوم ایشان در باره مادرشان آورده شده است.

جلد چهارم این مجموعه، به زندگانی امام حسن(ع) مربوط است که در آن ولادت و برخی فضایل اخلاقی و نیز ویژگی‌های دوران زندگی وی آمده و به سیره عملی امام در کمک به نیازمندان نیز اشاره شده و در بخش دیگر، برخی از دیدگاه‌های تفسیری امام حسن(ع) آمده است. تبیین زندگانی سیاسی امام به ویژه درباره صلح آن حضرت با معاویه، علل و انگیزه ها و پیامدهای آن و نیز شبهه‌هایی پیرامون این مسئله و تعدد همسران آن حضرت، برخی از ارشادات امام مجتبی در موضوعات مختلف و شهادت آن حضرت و فرزندان وی، از دیگر مباحث آن است.

درجلد پنجم، مؤلف، ابتدا از پیشگفتار خود بر ترجمه لهوف اثر سید بن طاووس یاد کرده که در آن به سابقه و مراحل مقتل نگاری اشاره داشته و لهوف را بهترین مقتل دانسته است. در حقیقت این جلد بازنویسی ترجمه لهوف، اثر دیگر نویسنده است که در سه بخش فراهم آمده است. ولادت تا شهادت امام حسین(ع) و حوادثی که در این دوران رخ داده، وقایع روز عاشورا و حوادث پس از شهادت سیدالشهدا، ورود اسیران به کوفه و شام، و خطبه امام سجاد و حضرت زینب در کوفه و شام، از مطالب این بخش است.

جلد ششم، به امام سجاد(ع) اختصاص دارد و در ابعاد شخصیت امام، علم و حلم ایشان، خطبه وی در کوفه و شام، دیدگاه‌های برخی از اهل سنت در باره آن حضرت، دیدگاه‌های تفسیری ایشان، آثار علمی آن امام بزرگوار و نیز کتاب شناسی شرح ها و ترجمه‌های صحیفه سجادیه (بالغ بر صد اثر)، معرفی رساله حقوق که در آن پنجاه نوع از حقوق انسان‌ها بیان شده و بالاخره رهنمودهای علمی و عملی و فضایل امام سجاد ذکر شده است.

جلد هفتم اثر یاد شده، به زندگی نامه امام محمد باقر(ع) اختصاص یافته و به فرازهایی از زندگانی ایشان در پنج بخش اشاره شده است. وضعیت سیاسی دوران امامت امام باقر(ع)، دیدگاه‌های هفده تن از علمای بزرگ اهل سنت در باره امام باقر(ع)، دیدگاه‌های تفسیری امام باقر(ع)، زمامداران دوران امامت وی، معرفی قیام زید بن علی، احیای حدیث و فقه، از سوی امام باقر(ع)، معرفی برخی از شاگردان ممتاز آن حضرت، مناظرات امام با گروه‌های کلامی، رهنمودهای امام باقر(ع) و سیره علمی و اخلاقی آن بزرگوار، عمده مطالبی است که در این جلد به چشم می خورد.

درجلد هشتمزندگی‌نامه امام جعفر صادق(ع) ویژگی‌های روحی، سجایای اخلاقی و موضع گیری های سیاسی امام صادق(ع) آرای دیگران درباره ایشان، مواضع امام در برابر گروهی از متصوفه، امام و ابو شاکر دیصانی، دهری معروف، حوزه علمی امام و تربیت یافتگان آن، معرفی شاگردان ممتاز امام صادق(ع) و آثار علمی آنان، زمامداران دوران آن حضرت، اعم از زمامداران اموی و عباسی و برخورد آنان با امام، رهنمودها و ارشادات اخلاقی و تربیتی امام صادق(ع) در موضوعات مختلف و چگونگی شهادت آن بزرگوار به بحث گذاشته شده است.

جلد نهم، در باره زندگانی امام موسای کاظم(ع) است و در آن نام و لقب های آن حضرت، وضعیت سیاسی دوران وی، فضایل اخلاقی و معنوی امام، برخی از مناظرات آن حضرت، ارای دیگران درباره امام، تربیت یافتگان مکتب ایشان، دیدگاه‌های تفسیری امام کاظم(ع) و نمونه‌هایی از سخنان و ارشادات امام هفتم در موضوعات متنوع اخلاقی و بهداشتی، تشریح شده است.

جلد دهم، به تبیین زندگانی امام هشتم، روش اخلاقی امام، خلفای معاصر ایشان (امین و مأمون)، فضایل اخلاقی و مکارم معنوی امام، دیدگاه‌ها و روش تفسیری، مسئله ولایت عهدی، خدمات علمی، ارشادات و راهنمایی‌های معنوی آن حضرت، امام رضا(ع) در آیینه شعر و ادب، اشعار شاعران بزرگ عرب همانند ابو فراس و دعبل، در شأن آن حضرت اختصاص دارد.

جلد یازدهم، در شرح حال امام محمدتقی(ع) است و در آن ولادت و امامت آن بزرگوار، مناظرات امام جواد(ع) با یحیی بن اکثم، خلفای معاصر امام، فضایل و مناقب امام، تعدادی از یاران و روایتگران از امام جواد(ع)، دیدگاه‌های تفسیری ایشان، بیان شماری از فضایل اخلاقی و چگونگی شهادت آن حضرت بیان شده است.

جلد دوازدهم، مربوط به امام هادی(ع)، امام دهم است و در آن تولد حوادث زندگانی، تعالیم، توصیه ها، تحولات سیاسی، حاکمان دوران آن حضرت و رحلت ایشان گزارش شده است.

جلد سیزدهم، در باره زندگانی امام حسن عسکری(ع) است. در این جلد از زندگانی آن حضرت، تنگناها و فشارهای دوران امام، به ویژه فشارهایی که به خاطر امام زمان بر شیعیان وارد می شد، ولادت و عصر زندگی امام عسکری(ع)، ویژگی های سیاسی دوران امامت آن حضرت، و سپری شدن عمر شریف آن بزرگوار در زندان‌ها و محاصره گاه‌های خلفای عباسی، خلفای معاصر امام عسکری، فضایل و مناقب ایشان، تفسیری منسوب به امام و برخی از دیدگاه‌ها و روش تفسیری اهل بیت(ع) و تعدادی از فضایل و سخنان آن بزرگوار بحث شده است.

جلد چهاردهم، مطالبی در باره امام مهدی(عج) است. در این جلد، سخنان معصومان در باره آن حضرت، مهدویت از نگاه دیگران، دیدگاه‌های برخی از عالمان اهل تسنن، اصالت مهدویت و مدعیان دروغین آن، موضوع نیابت نواب خاص و توقیعات آن وجود شریف، ولایت فقیه، امام زمان(عج) در آینه شعر و ادب و عرفان، نقل و تشریح شده است.

منابع مقاله

معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)، کتاب‌شناسی توصیفی اهل‌بیت علیهم‌السلام، قم، مرکز چاپ و نشر مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)، چاپ اول، 1383ش.