اسلام و مسلمانان قفقاز در یک قرن اخیر

اسلام و مسلمانان قفقاز در یک قرن اخیر
پدیدآوران	کلان فریبایی، محمدرضا (نویسنده)
ناشر	مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی
مکان نشر	قم
سال نشر	۱۳۹۷
شابک	‎0-456-429-600-978
کد کنگره	‏

اسلام و مسلمانان قفقاز در یک قرن اخیر تألیف محمدرضا کلان فریبایی؛ این کتاب به تاریخ اسلام و مسلمانان قفقاز در یک قرن اخیر پرداخته و نشان می دهد که این تحولات به نوعی با اوضاع مسلمانان منطقه مرتبط بوده است. از نظر ساختاری پژوهش پیش رو در قالب پنج بخش سامان یافته که مباحث کلی، سیر تحولات سیاسی - اجتماعی، سیر تحولات فرهنگی، موانع جدید هویت اسلامی و راه کارهای برون رفت از این موانع را بررسی و تحلیل می‌کند.

ساختار

مطالب در پنج بخش سامان یافته است:

بخش اول: کلیات و مفاهیم:

1- کلیات و مفاهیم 2- جغرافیای قفقاز جنوبی 3- تاریخ قفقاز جنوبی 4- ادیان و مذاهب در قفقاز جنوبی

بخش دوم: سیر تحول تاریخی اسلام و مسلمانان در قفقاز تا پایان قرن نوزدهم:

1- بررسی عناصر گسترش اسلام در قفقاز 2- تاریخ فرهنگ تشیع میان ملل مسلمانان قفقاز 3- ویژگی های هویت فرهنگی و تمدنی ملل قفقاز

بخش سوم: اسلام و مسلمانان قفقاز در دوران امپراتوری روسیه تزاری (1917-1829):

1- مظاهر هویت اسلامی معاصر قفقاز 2- سیر تحولات سیاسی - اجتماعی نژاد تزار در برابر مسلمانان

بخش چهارم: اسلام و مسلمانان قفقاز در دوران اتحاد جماهیر شوروی (1991-1917):

1- جریان شناسی (اسلام گرایی) معاصر قفقاز 2- عصر کمونیسم و تهاجم مجدد به هویت اسلامی 3- قرن بیستم و تحولات بنیادی در منطقه 4- تحولات جدید در وضعیت مسلمانان قفقاز

بخش پنجم: اسلام و مسلمانان قفقاز پس از فروپاشی شوروی (2017-1991):

1- فروپاشی شوروی و پیامدها 2- گفتمان انقلاب اسلامی ایران در قفقاز 3- موانع تجدید حیات اسلام در قفقاز 4- راهکارهای عبور از موانع تجدید حیات اسلام در قفقاز

معرفی کتاب

در یکصد سال اخیر حوادث مهمی در عرصه‌ی مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جهان، رخ داده است. برخی از بحران‌های سیاسی - اجتماعی ناشی از تحولات قرن یاد شده، عامل انقلاب و دگرگونی بنیادین در منطقه بوده است که انقلاب روسیه در سال 1917 م از جمله این دگرگونی‌های اساسی به شمار می‌رود.

تصمیم، فرمانروایی و اندیشه‌ی سیاست مداران و حاکمان در منطقه‌ی قفقاز، ضمن ایجاد تحول سیاسی - اجتماعی در جهان، فرهنگ و زندگی مسلمانان در جوامع اوراسیا را تحت تأثیر قرار داد و دچار تحول نمود. نگارنده در تلاش است تا در راستای شناخت ابعاد تحولات به وجود آمده، نسبت به تحولات مهم و اساسی تاریخ معاصر قفقاز و تغییرات ایجاد شده در عرصه های سیاسی - اجتماعی و همچنین فرهنگی - اقتصادی مرتبط با جامعه‌ی مسلمانان، آن را تعلیل و تحلیل نماید.

در این تحقیق به ویژگی‌های کلان منطقه ی قفقاز، سیر تحول تاریخی اسلام و مسلمانان در قفقاز تا پایان قرن نوزدهم، اسلام و مسلمانان قفقاز در دوران امپراتوری روسیه‌ی تزاری و نیز اسلام و مسلمانان قفقاز در دوران اتحاد جماهیر شوروی و همچنین اسلام و مسلمانان قفقاز پس از فروپاشی شوروی و راهکارهای برون رفت از موانع تجدید حیات اسلام در قفقاز در دو سطح منطقه‌ای و داخلی پرداخته شده است.

شناخت ظرفیت ملل مسلمان قفقاز به عنوان یکی از اهداف پژوهش و سه هدف دیگر یعنی دریافت تصویری روشن از هویت اسلامی نسل جدید مسلمانان قفقاز، در برابر امواج مهاجم، بستر سازی برای فعالیت راهبردی در جهت قفقاز و پشتیبانی از الگوهای مورد نیاز، تهیه ی کتاب مرجع برای متون آموزشی در حوزه‌ی قفقاز، در این طرح مورد اهتمام قرار گرفته است.

بنابراین این کتاب در صدد ارائه‌ی تصویری روشن از هویت اسلامی قفقاز جنوبی در قرن معاصر است. نویسنده ضمن تبیین مفاهیم، از دیدگاه تاریخی به پدیده‌ی حضور اسلام در منطقه پرداخته و چگونگی گسترش آن در قفقاز جنوبی، شاخص های تجدید هویت اسلامی و موانع قابل تصور در مسیر آن را، با ارائه ی راهکارهای برون رفت از موانع، مورد واکاوی قرار می‌دهد.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران