سلطان محمود بن محمد
| سلطان محمود بن محمد | |
|---|---|
 | |
سلطان محمود بن محمد بن محمود (احتمالا قرن دهم)، نویسنده رساله ارزشمند فارسی «آداب المضيفين و زاد الآكلين» است. این نویسنده، ناشناخته است و اطلاعات چندانی از وی در دست نیست.
ایرج افشار درباره این شخصیت، مطالبی نوشته که ارائه می‌گردد: «رساله پارسی‌نبشت که شاید در نوع خود یگانه باشد، تألیف نویسنده ناشناخته‌ای است. مؤلف خود را در خطبه، سلطان محمود بن محمد بن محمود نامیده است. تاکنون نشانی و خبری از او به دست نیاورده‌ام، ولی از اشرافی که بر کتاب‌های معتبر قدما داشته و بدانها استناد جسته، خوب مشخص است که «مردی ملا» بوده است. مجموعه اطلاعات مندرج در این رساله خوب می‌نماید که مؤلف در محیط فرهنگی ماوراء‌النهر پرورش یافته؛ زیرا بیشتر به نوع کتبی که در آن خطه رواج داشته، ارجاع داده است و آن‌هم از اهم متون کهن.
نام‌های خواجه جمال‌الدین عطاء‌الله و مخدومی مولوی و صفی‌الدین شیخ علی صوفی [که در این کتاب یاد شده] و شیوه نگارش متن، یادآور کسی است که در قرن دهم می‌زیسته است و اگر یکی از مآخذ او را که کتاب سراجیه (فتاوی) تألیف عالم بن علا (قرن سوم هجری) باشد، ناظر به تلخیصی بدانیم که از آن در قرن نهم شده بود و بیشتر به تاتارخانیّه شهرت دارد، در چنین صورت باید زمان تألیف کتابش را اواخر قرن دهم هجری بدانیم. اما چون مؤلف در متن، نام کتاب مورد استناد خود را به‌عنوان سراجیه آورده است، محتمل است نظرش به همان متن اصلی (قرن سوم) بوده است. در این صورت قضیه فرق می‌کند. ناچار با توجه به سایر منابع مؤلف (که متأخرترین همه، از مؤلف درگذشته 758ق (سیر سعدالدین) می‌باشد)، تألیف کتاب می‌تواند نزدیک‌تر به این زمان بشود، ولی زبان نوشته چنان نیست»[۱].
آثار
آداب المضيفين و زاد الآكلين.
پانویس
- ↑ ر.ک: افشار، ایرج، صفحات یازده و دوازده
منابع مقاله
افشار، ایرج، مقدمه بر «آداب المضيفين و زاد الآكلين»، تألیف سلطان محمود بن محمد بن محمود، تهران، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، چاپ اول، 1388.