الدیارات

الدیارات
پدیدآوران	شابشتی، علی بن محمد (نويسنده) عواد، کورکیس (محقق)
ناشر	المدی
مکان نشر	سوریه - دمشق
سال نشر	2008م
چاپ	3
شابک	‎-
موضوع	الجزایر - صومعه‏‌ها - شعر عربی - مجموعه‌ها - عراق - صومعه‏‌ها - مصر - صومعه‏‌ها - کشورهای اسلامی - صومعه‏‌ها - کشورهای عربی - صومعه‏‌ها
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/‎‏ش‎‏2‎‏د‎‏9 631 ‏‎‏BL‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

الدیارات اثری ازعالم ادیب ابوالحسن علی بن محمد معروف به شابُشتی (متوفی 388/390/399ق) در موضوع جغرافیا عمومی (کلیساها-دیرها) است و توسط کورکیس عواد تحقیق شده است.

کتاب حاضر درباره دیرهای مسیحیان به نگارش درآمده و مشتمل بر دیرهای عراق، شام، مصر و الجزیره (موصل) است. تعداد دیرهای توصیف شده و به‌دست رسیده بالغ بر پنجاه‌وسه مورد است که بیشتر آنها از میان رفته است. از آنجایی که در نسخه موجود با نسخه اصلی کتاب در خصوص ذکر نام برخی دیرها کاستی‌هایی وجود داشته محقق در انتهای کتاب تحت عنوان «ذیل»، برخی از دیرها را که نسخه موجود فاقد آن بوده، از مصادری که آنها را به نقل از شابشتی ذکر کرده‌اند، آورده است.

کتاب به سبک کتاب «الدیارات» نوشته ابوبکر محمد خالدی و ابوعثمان سعید خالدی (قرن 4ق) و کتاب «الدیارات» ابوالفرج اصفهانی (متوفی 356ق) نوشته شده و مطالب ارزشمند آن به‌گونه‌ای گزینش و ذکر شده که یادآور روش ادبای بزرگ قرن چهارم هجری است.

نویسنده در معرفی هر دیر به موقعیت جغرافیایی، راهبان و علت شهرت آن پرداخته و ضمن ذکر برخی از حوادث رخ داده در آن، به برخی از اشعار در مورد آن اشاره کرده است. وی سپس به ذکر اخبار، حکایات، نکات و اشعاری پرداخته که غیر مستقیم به دیر مورد بحث ارتباط دارد.

به جهت اشتمال کتاب بر مطالب و اطلاعاتی در موضوعات مختلف جغرافی، تاریخ، تراجم و ادبیات می‌توان آن را همزمان در شمار کتابهایی با موضوعات یاد شده دانست. در این اثر نزدیک به هزار و پانصد بیت شعر از حدود هفتاد شاعر که دیوانهای بیشتر آنان از بین رفته و همچنین اشعاری از برخی شاعران که در دیوانهای موجود آنها یافت نمی‌شود، ذکر شده است. ضمن اینکه مطالب و اطلاعات ارزشمندی در تمدن اسلامی راجع به موسیقی، خوانندگی، نقاشی و امور دیگر مرتبط با خوراک، پوشاک، بنایی و سبک زندگی وجود دارد. همچنین کتاب این کتاب شامل گزارش‌هایی از عباسیان، امراء و وزای آنها و همچنین ادیبان، شاعران و ندیمان همدوره آنها است.

این اثر به جهت اهمیت مورد توجه بسیاری از نویسندگان به ویژه مورخان و جغرافی‌نویسان بوده و در تدوین آثارشان از آن بهره برده‌اند.

محقق خود را متعهد دانسته که تمام متن کتاب را علی‌رغم وجود برخی ملاحظات ذکر نماید. وی علاوه بر اشاره به شماره صفحات نسخه برلین در متن کتاب و میان علامت()، در پاورقی به توضیح واژگان، اصطلاحات، نام اشخاص و مکانها با تکیه بر برخی از منابع پرداخته است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الأعیان و أنباء ابناء الزمان، قم، منشورات الشریف الرضی، چاپ دوم، 1364ش.