حياة الإمام الحسين بن علي عليهماالسلام، دراسة و تحليل

حیاة الإمام الحسین بن علی علیهما السلام: دراسة و تحلیل
پدیدآوران	قرشی، باقر شریف (نویسنده)
ناشر	مدرسة العلمیة الإیروانی
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1413ق. = 1992م.
چاپ	چهارم
موضوع	حسین بن علی (ع)، امام سوم، 4 - 61ق. واقعه کربلا، 61ق.
کد کنگره	‎‏/‎‏ق‎‏4‎‏ح‎‏9 / 41/4 BP ‏

حیاة الإمام الحسین بن علی علیهماالسلام، دراسة و تحلیل تألیف باقر شریف قَرَشی، کتابی است، توصیفی ۔تحلیلی دربارۀ امام حسین(ع) و روزگار او که بیان کنندۀ «نظر رایج» شیعه و از مفصّل‌ترین کتابهاست و با استناد به بیش از سیصد کتاب نوشته شده است.

علّت مفصّل بودن کتاب این است کە در آن ضمن پرداختن به زندگی امام حسین(ع)، از عصری که در آن می‌زیست سخن رفته است.

تاریخ مقدّمۀ جلد اوّل کتاب رجب 1394 و تاریخ مقدّمۀ جلد سوم صفر ١٣٩۶ است.

جلداول کتاب دربر دارندۀ زندگى امام تا دورۀ خلافت امیرالمؤمنین(ع) است. در این جلد از ولادت امام و مراسم آن، تربیت او در دامان جد و پدر و مادرش، آیات و روایات در بارۀ آن حضرت، ویژگیهاى او (شجاعت، صبر، حلم، رأفت و ... )، روایات او از جد و پدر و مادرش، روایات از او، زندگی او در عصر خلفای سه‌گانه و ... سخن رفته است.

نویسنده در بحث از محاصرۀ خانۀ عثمان گفته است علی‌رغم پندار برخى از مورّخان، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) به دفاع از وى نپرداختند. (ص394).

نویسنده در این باره به بحث نپرداخته و به کتاب دیگرش (حیاة الامام الحسن(ع))، ارجاع داده است.

جلد دوم شامل زندگی امام در دورۀ خلافت امیرالمؤمنین(ع) و سلطنت معاویه و یزید تا خروج آن حضرت از مدینه به مکّه و فرستادن مسلم بن عقیل به کوفه است. در این جلد از کارنامۀ سلطنت معاویه و یزید سخن رفته ودر بحثى مستقل با عنوان «الثورة الحسینیة، اسبابها و مخططاتها» (ص٢۶٧ - ٣٠٢)، به برخى از علل قیام امام و انگیزه‌هاى او اشاره شده است؛ از جمله: مسؤولیّت دینى، مسؤولیّت اجتماعى، حمایت از اسلام، پاسداری از مقام خلافت، امر به معروف و از میان بردن بدعت.

آنگاە ذیل عنوان «تخطیط الثورة» گفته شده که آن حضرت هم خودش رافدا کرد و هم خانواده و داراییش را. سپس به بحث در بارۀ علّت اینکه آن حضرت زنان را با خود به کربلا برد، پرداخته و نظر محمدحسین آل کاشف الغطاء، احمد فهمى واحمد محمود صبحی بیان شده است.

جلد سوم با بحث در بارۀ هجرت امام به عراق و علّت آن شروع شده و سپس به علّت روی‌گردانی امام از حجاز و مصر و یمن و فارس و بصره پرداخته شده است.

آنگاه زیر عنوان «دلسوزان و خُردەگیران» (ص21 - 40)، از کسانی یاد شده که از امام خواستند به کوفه نرود. نویسنده از این عدّه در شمار دلسوزان یاد کرده است: مسور بن مخزمه، عبدالله بن جعفر، عبدالله بن عباس، ابوبکر مخزومى، عبدالله بن جعده، جابر بن عبدالله، عبدالله بن مطیع، عمرو بن سعید، محمّد بن حنفیّه، امّ‌سلمه وعبدالله بن زبیر، و از این عدّه در شمار خُرده‌گیران یاد شده است: عبدالله بن عمر، سعید بن مسیب، ابو واقد لیثی، ابو سلمه، ابو سعید و عمرة بنت عبدالرّحمان.

آنگاہ از چھار تن از معاصران یاد شده که به قیام امام علیه یزید خُرده گرفتند: شیخ محمد خضرى، محمد نجار، محمد غزالی و احمد شبلی، که شلبى درست است.

در ادامۀ کتاب از رفتن امام به کوفه، ورود به کربلا، ویژگیهای دو لشکر، شهادت امام و اصحاب و نزدیکانش، اسارت خانواده‌اش در کوفه و شام، بازگشت به مدینه و دستاوردهاى انقلاب کربلا بحث شده است. در ضمن بحث اخیر از انقلاب عبدالله بن عفیف، انقلاب مدینه، انقلاب توّابین و انقلاب مختار بحث شده است.

منابع مقاله

اسفندیاری، محمد؛ کتاب‌شناسی تاریخی امام حسین(ع) به ضمیمه امام حسین(ع) در الذریعه، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، چاپ اول، زمستان 1380