اقناع اللائم علی اقامة المآتم

اقناع اللائم علی اقامة المآتم
پرونده:NUR.....J1.jpg
پدیدآوران	امین عاملی، سید محسن (نویسنده) بدری، محمود (تصحیح)
ناشر	مؤسسة المعارف الاسسلامیة
مکان نشر	قم
سال نشر	1418ق
چاپ	اول
کد کنگره	‏

إقناعُ اللّائم عَلی إقامَة المَآتِم تألیف سید محسن امین عاملی، تصحیح محمود بدری، کتاب مزبور دربارۀ استحباب عزاداری بر امام حسین(ع)است و بر پایۀ ادلّۀ عقلی و نقلى نوشته شده و مفصّل‌ترین و مستندترین کتاب در این باره است. تاریخ پایان تألیف کتاب ذو القعدۀ ١٣۴٣ و تاریخ پایان تنقیح آن جمادى‌الثّانى 1344 است و نویسنده آن را مقدّمه یا خاتمۀ کتاب المجالس السنیة فى ذکرى مصائب العترة النبوّیّة قرارداده است. (ص ۴١).

مقصود نویسنده از «اقامة المآتم» (برپا داشتن سوگواریها)، گریستن بر امام حسین، اظهار ناراحتی، یادکرد مصیبتهای او، مرثیه خوانی، بیان فضیلتهای او و دیگر امور مانند اینهاست؛ مشروط به اینکه مشتمل بر فعل حرام نباشد. (ص41 - 44).

نویسنده در مقدّمۀ کتاب انگیزة خود را از تألیف آن پاسخ به پرسشها و انتقادها دانسته و گفته است: برخی از مردم در بارۀ اقامه عزاداری به ما خُرده می‌گیرند و می‌گویند لزومی بدان نیست. یا اینکه می‌گویند صدها سال از کشته شدن امام می‌گذرد و یادکرد آن در هر سال چه معنایی دارد؟ و یا می‌گویند یزید یک بار امام را کشت و شما هر سال او را مى‌کشید. و ...(ص٢٢).

در ادامه به انتقادهاى احمد سورکتى انصارى سودانى در مجلّة الذخیرة الاسلامیة اشاره شده که به سنّتهاى شیعه در روز عاشورا انتقاد کرده است. (ص۴۴ ۔ ۴٧).

چنین می‌نماید که انگیزۀ اصلی نویسنده در تألیف این کتاب پاسخ به انتقادهای اوست از این روست که در ضمن کتاب نیز بارها به انتقادهاى او اشاره وآن را رد کرده است. (ص 191،86، 285، 310،363، 367).

اقناع اللّائم مشتمل بر مقدّمه و هشت فصل است. فصل اوّل در بارۀ اندوه وگریه به سبب کشته شدن امام حسین است. در این فصل بیست و نُه دلیل بر جواز گریستن بر امام ارائه شده است. دلیل اوّل اصالة الاباحة و دلیل دوم خشم خداوند به سبب کشته شدن امام است. مقصود نویسنده از دلیل دوم دگرگونیهایى است که در جهان آفرینش پس از کشته شدن امام رخ داد؛ از جمله: گریستن آسمانها وزمین، بارش خون از آسمان، بارش خاک سرخ از آسمان، سیاه وتاریک شدن آسمان، سرخ شدن آسمان، تبدیل خاک و سنگریزه به خون و .... دلیل سوم تا بیست ونهم عبارت است از گریستن پیامبر و ائمۀ طاهرین بر دیگران و نیز بر امام حسین.

فصل دوم در بارۀ مرثیه سرایی در سوگ مردگان و بیان فضایل آنان است و به رثای بزرگان و اصحاب پیامبر اشاره و نمونه‌هایى از آن آورده شده است، در فصل سوم از ثناگویی بر مردگان و ستودن آنان سخن رفته و به نمونه‌هایی از آن در صدراسلام اشاره رفته است. فصل چهارم به تشکیل مجلس سو گواری و اظهار اندوه و ثناگفتن از مردگان اختصاص یافته است. در فصل پنجم به انفاق به قصد اهداى ثواب به مردگان و در فصل ششم به فواید دینى ودنیوى مراسم سوگوارى پرداخته شده است. در فصل هفتم نظریات ماربین آلمانى و ژوزف فرانسوى در بارۀ شهادت امام حسین و فواید مراسم سوگوارى بر او بیان شده أست. وسرانجام آخرین (هشتمین) فصل به نتیجه‌گیری از مباحث گذشته اختصاص یافته و پاره‌ای از انتقادهاى بر عزادارى نقل ونقد شده است.

منابع مقاله

اسفندیاری، محمد؛ کتاب‌شناسی تاریخی امام حسین(ع) به ضمیمه امام حسین(ع) در الذریعه، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، چاپ اول، زمستان 1380