واعظ قزوینی، محمدرفیع
| واعظ قزوینی، محمد رفیع | |
|---|---|
 | |
ملا محمدرفیع واعظ قزوینی، شاعر نامدار سده یازدهم هجری (1027- 1089ق)، صاحب دیوان اشعار و از شاگردان ملا خلیل بن غازی قزوینی (متوفی 1089ق) بوده است.
نام و نسب
ملا محمدرفیع، ملقب به رفیع‌الدین، گاهی ملا رفیع یـا میرزا رفیع و در افواه ملا رفیعا، مشهور به واعظ قزوینی و متخلص بـه واعظ از مردم صفی‌آبـاد قـزوین و نواده ملا فتح‌اللّه واعظ قزوینی بود.
توضیح آنکه بعضی چون شیخ محمد بن حسن عاملی (متوفی 1104ق)، میرزا محمدباقر موسوی خوانساری اصفهانی (متوفی 1313ق)، شیخ عباس قمی (متوفی 1359ق) و شـیخ آغابزرگ طهرانی (متوفی 1348ش)، وی را فرزند مولانا یا ملا فتح‌اللّه قزوینی نوشته‌اند، اما ظاهر آن است که به شیوه قدما، چون جدش از پدر نامورتر بوده، او را بـه جـد منتسب ساخته‌اند؛ چه، تذکره‌نویس معاصر وی، میرزا محمدطاهر نصرآبادی اصفهانی در ذکر علما و فضلای آن عصر بیاورده که: «واعظ قزوینی، اسم شـریفش مـیرزا رفیع است، نواده ملا فتح‌اللّه واعظ قزوینی است»[۱].
تولد
سال تولد او را ارباب تألیف یـاد نـکرده‌اند، اما سید حسن حاج سیدجوادی قزوینی می‌نویسد: «در یـکی از دسـت‌نویس‌های جـلد دوم أبواب الجنان، زادروز واعظ، شهر ذی‌حجه 1027ق، به قلم آمده است».
سرگذشت و اساتید
از پدر و مادر و جد و خاندان و روزگار کودکی واعظ آگـاهی نـداریم، جـز اینکه می‌دانیم از شاگردان دانشمند و فقیه و متکلم و مـفسر مـعروف، ملا خلیل بن غازی قزوینی، مشهور به آخوند ملا خلیلا یا آخوند (متوفی 1089ق) بـوده اسـت. واعظ تا پایان زندگانی ارتباط خود را از استاد خویش نگسست[۲].
وفات
از شگفتی‌ها آنکه بنا به روایات مشهور، درگذشت این استاد و شاگرد هـردو در یـکسال روی نموده است؛ چراکه بنا بر نقل «الأمل الآمل» و «روضات الجنات» و «الكنی و الألقـاب» و «هـدية الأحـباب»، درگذشت واعظ به رمضان سال 1089ق، روی نموده است و صاحب «الذريعة» و صاحب «ريحانة الأدب» نـیز هـمین سـال را برای فوت او ملحوظ داشته‌اند[۳].
پانویس
منابع مقاله
ناصری، سید حسن‌سادات، «حال و کار واعظ قزوینی شاعر نامدار سده یازدهم هجری»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، بهار و تابستان 1356، سال بیست‌وسوم، شماره 1 و 2: https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/515322