في بيان الحاجة إلی الطب و الأطباء و وصاياهم
| نام کتاب | في بیان الحاجة إلی الطب و الأطباء و وصایاهم |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | قطب‌‌الدین شیرازی، محمود بن مسعود (نويسنده)
اصفهانی، محمدمهدی (مقدمه نويس) ذاکری، محمد فواد (مصحح) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | R 128/3 /ق6ف9 |
| موضوع | اخلاق پزشکی (اسلام)
پزشکی اسلامی پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| ناشر | دانشگاه علوم پزشكی ايران، موسسه مطالعات تاريخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1387 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE12476AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى:
«فى بيان الحاجة الى الطب و الاطباء و وصاياهم» تاليف قطب‌الدين محمود بن مسعود شيرازى از جمله نگاشته‌هايى است كه پيرامون جايگاه علم طب و ارزش آن و كلياتى در اخلاق پزشكى به رشته تحرير در آمده است.
طرح مباحثى اين‌گونه از آن جهت ارزشمند است كه اولاً اهميت علم طب را براى دانشجويان اين علم تبيين مى‌نمايد و ثانياً به مباحث اخلاقى مرتبط با علم پزشكى - كه شايد چندان به آن توجهى نمى‌شود - بها داده مى‌شود تا پزشكان علاوه بر برخوردارى و توجه به دانش و تجربه از اين مباحث ارزشمند نيز غفلت ننمايند.
از سال تحرير اين رساله چيزى نمى‌دانيم چرا كه نه تصريحى از مؤلف دراين‌باره وجود دارد و نه حتى اشاراتى كه سال تقريبى نگارش اين اثر را براى ما روشن نمايد.
ساختار:
كتاب مشتمل بر يك مقدمه و سه فصل است. در مقدمه مطالبى درباره مولف، نسخ و روش تحقيق كتاب آمده است. گسترده‌ترين بخش كتاب را فصل سوم تشكيل مى‌دهد و شايد بتوان گفت اين فصل سودمندترين بخش كتاب نيز به شمار مى‌رود، چرا كه در آن تذكرات مفيدى ديده مى‌شود.
گزارش محتوا:
اين اثر را بايد در مجموعه نگاشته‌هايى به حساب آورد كه مى‌توان از آنها به عنوان مقدمه علم پزشكى ياد كرد، چرا كه مباحثى در آنها مطرح شده كه فراگيرى آنها براى همه دانش آموزان رشته طب ضرورى و لازم است.
از سوى ديگر اين مباحث به قلم كسى به رشته تحرير در آمده كه خود دانشمندى بزرگ به شمار مى‌رود و كتاب‌هايى در رشته پزشكى به رشته تحرير در آورده است.
ارزش ديگر اين اثر جمع‌آورى توصيه‌هايى اخلاقى از پزشكان است، مطالبى كه براى جستن آنها زمان و تتبع زيادى لازم است و چه‌بسا بسيارى از آنها در منابع ديگرى غير از آنچه قطب الدين شيرازى نوشته يافت نشود.
فصل اول و دوم اين كتاب سلسله گفتارهايى از مؤلف پيرامون اهميت و ارزش علم طب و دانش‌هايى است كه دانشجوى پزشكى به آنها نياز پيدا مى‌كند.
فصل سوم نقل قول‌ها از پزشكان بزرگ كه به عنوان وصيت و توصيه‌نامه‌هايى از اين اطباء نقل شده است. صبغه اين بخش بيشتر صبغه‌اى اخلاقى است يعنى حرفى از مباحث علمى و نقدها و انتقادات مطرح نيست، بلكه مؤلف صفات و اخلاقى را كه پزشكان بايد به آن متخلق باشند از زبان پزشكان بزرگ و در قالب وصيت‌نامه‌ها آورده است.
وضعيت كتاب:
اين اثر به اهتمام دكتر محمد فؤاد ذاكرى و بر اساس دو نسخه خطى موجود در دارالكتب قاهره تصحيح و تحقيق شده است. محقق در ابتدا مقدمه‌اى نسبتاً مفصل نگاشته و در اين مقدمه به طب در عصر جاهلى، زندگى و آثار قطب الدين شيرازى، گزارشى از نسخ خطى كتاب و شيوه تحقيق اين اثر پرداخته است.
در انتهاى كتاب نيز فهرست اعلام، كتب، گياهان، بيمارى‌ها و مصطلحات تشريح تدوين شده است.
پاورقى‌هاى اين اثر گاه به اختلاف نسخ اختصاص دارد، ولى بخش عمده آن پاورقى‌هايى كه محقق اين اثر نگاشته و در آن به زندگى اطبايى كه نام آنها در متن آمده و توضيح و شرح واژگان و مصطلحات و تخريج احاديث و اقوال پرداخته است.
منابع مقاله:
مقدمه و متن كتاب
پیوندها