جاجرمی، محمد بن بدر
| جاجرمی، م‍ح‍م‍دب‍ن بدر | |
|---|---|
 | |
محمد بن بدر جاجرمی، از شاعران و ادیبان سده ۷-۸ ق/۱۳-۱۴م و گردآورنده اثر معروف «مونس الأحرار في دقائق الأشعار».
نام
دانسته‌های اندکی از زندگی او در دست است؛ حتى از اثر او نیز جز چند اشاره کوتاه، اطلاعات چندانی به دست نمی‌آید. جاجرمی در «مونس الأحرار»، نام خود را به‌گونه‌های مختلفی آورده است؛ از جمله: محمد بن بدر الجاجرمی الشاعر، محمد بن جاجرمی، ابن بدر الجاجرمی و ابن جاجرمی[۱].
محل اقامت
پدر جاجرمی، معروف به بدر جاجرمی در جاجرم خراسان متولد شد. در آغاز جوانی و در روزگار حکمرانی بهاءالدین جوینی (متوفی ۶۷۸ق) به اصفهان و عراق عجم رهسپار شد و در اصفهان اقامت گزید. اوحدی بلیانی گویا به استناد قصیده‌ای بازمانده از جاجرمی، با عنوان «در واقعه و حالت اصفهان»، تنها به اقامت وی و پدرش در اصفهان و به معاصر بودن او با ابوسعید بهادرخان اشاره کرده است[۲].
ممدوحین
جاجرمی و پدرش همواره با خاندان جوینی و از جمله با خواجه شمس‌الدین صاحب‌دیوان (متوفی ۶۸۳ق) و پسرش بهاءالدین محمد جوینی روابطی حسنه داشته‌اند و از ستایشگران این خاندان بشمار می‌آمده‌اند[۳].
معاصرین
محمد بن بدر را از معاصران خواجوی کرمانی (متوفی ۷۴۱ق)، سلمان ساوجی (متوفی ۷۶۹ق) و اوحدی اصفهانی (متوفی ۷۳۸ق) دانسته‌اند[۴].
وی در قصیده «در واقعه و حالت اصفهان» ضمن شکایت از روزگار، به زندگی راحت خود در این شهر در روزگاران گذشته اشاره می‌کند و درگذشت سلطان «ابوسعید فریدون‌فر بهادرخان» و قتل وزیر وی «غیاث دین» (غیاث‌الدین محمد پسر رشیدالدین فضل‌الله، متوفی ۷۳۶ق) را سبب نابسامانی و ویرانی اصفهان دانسته است[۵].
شعر
قزوینی باآنکه مهارت و چیره‌دستی محمد بن بدر را در سرودن شعر تأیید می‌کند، ارزش سروده‌های او را پایین‌تر از حد شاعران درجه دوم و سوم می‌داند و توجه خوانندگان را به تکلف و تصنع و انحطاط در اشعار وی و معاصرانش جلب می‌کند[۶].
آثار
- دیوان: آقابزرگ به دیوان محمد بن بدر الجاجرمی اشاره کرده و از چاپ قصاید وی در کانپور در ۱۲۸۰ق خبر داده است؛
- مونس الأحرار في دقائق الأشعار[۷].
پانویس
منابع مقاله
پژوهنده، لیلا، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1388.