سه گام کیهانی: پرستش ویشنو در دین هند

سه گام کیهانی: پرستش ویشنو در دین هند
پدیدآوران	جلالی‌مقدم، مسعود (مؤلف)
ناشر	نشر مرکز
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1380
چاپ	اول
موضوع	‌ويشنو‌پرستي,خدا (هندوييسم),ويشنو (خداي هندو)
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	BL‌ 1284/۵۴۵/‌ج‌۸‌س‌۹

سه گام کیهانی: پرستش ویشنو در دین هند، نوشته مسعود جلالی‌مقدم، به شیوه تحقیقی - تحلیلی به بررسی سه گام کیهانی در دین هندو می‌پردازد.

از آنجا که دین هندویی، دینی کهن و قدیمی است، باید ریشه‌های آن را در اعتقادات آریاییان باستان و نیز عقاید بومیان هند یافت، لذا در این کتاب به هر دو منبع توجه شده، از تثلیث کهن هندوان، یعنی برهما، ویشنو و شیوا سخن رفته است. در این میان به پرستش ویشنو که جنبه شاد و مطبوع دین هندویی را انعکاس می‌دهد، بیشتر پرداخته شده است؛ زیرا به نظر مؤلف، ویشنو حاصل تلفیق خدای خورشید آریایی با خدایان بومی هند است. مطالب آیین ویشنویی را طرح کرده، اما به تفصیل این موارد نپرداخته است.

این کتاب شش فصل دارد. در فصل نخست، مقدمات تشکیل کیش ویشنو آمده است. گروهی آن را برگرفته از کیش ناراینه می‌دانند که از زمان رگ‌ودا به بعد و مترادف با خاستگاه جهان ذکر می‌شود. گروهی دیگر آن را برگرفته از کیش بهگوان و آیین بهکتی، یکی از مذاهب ماقبل ودایی می‌دانند. عده‌ای نیز مکتب پانچراتره‌ها را عامل اصلی ایجاد کیش ویشنویی می‌دانند. در فصل دوم، به ویشنو و ویشنوپرستی آغازین و همچنین به جستجوی آن در بین خدایان، وداها، مهاباراته و پورانه‌ها می‌پردازد.

فصل سوم به نظریه اوتاره و اوتاره‌های ویشنو اختصاص یافته، که همان تجلی‌های ویشنو است. همچنین به مفهوم اوتاره در الهیات هندو توجه می‌شود. در فصل چهارم به رامه و راماینه پرداخته می‌شود. در فصل پنجم به کرشنه و کیش کرشنه‌پرستی اشاره شده است. کرشنه در دین هندویی یک اوتاره یا تجلی از ویشنو است. همچنین درباره کتاب بگودگیتا برترین کتاب مقدس فرقه ویشنویی سخن به میان آمده است. در فصل ششم به فرقه‌ها و طریقه‌های آیین ویشنویی توجه شده، در ادامه به ظهور مکاتب کلامی و شخصیت‌هایی چون کبیر و ولبه که از بزرگ‌ترین شخصیت‌های مکتب ویشنویی‌اند، پرداخته شده است

منابع مقاله

بلندنژاد، سیدعلی، کتاب‌شناسی توصیفی ادیان (دفتر سوم: ادیان هند و خاور دور)، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، چاپ اول، 1395ش.