حج از سقوط حکومت ایلخانان تا پایان حکومت تیموریان

حج از سقوط حکومت ایلخانان تا پایان حکومت تیموریان، تألیف مهناز موسوی مقدم تربتی (متولد 1362ش)، در واقع پایان‌نامه کارشناسی ارشد نویسنده بوده که پس از ارزیابی و اصلاحات در قالب کتاب به زیور طبع آراسته شده است. اهمیت این اثر بدین‌ جهت است که پیش از این، پژوهش مستقلی در این موضوع انجام نشده است.

حج از سقوط حکومت ایلخانان تا پایان حکومت تیموریان
پدیدآوران	موسوی مقدم تربتی، مهناز (نويسنده) سامانی، محمود (گردآورنده) پژوهشكده حج و زيارت ( تدوین)
ناشر	مشعر
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1393ش
چاپ	1
شابک	‎978-964-540-519-7
موضوع	ایران - تاریخ - قرن 7 - 10ق. - حج
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏م‎‏7‎‏ح‎‏3 188 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

این تحقیق شامل مقدمه، کلیات و شش فصل است. اگرچه هدف این کتاب، بررسى وضعیت حج در دوره پس از سقوط ایلخانان در تاریخ ایران است، اما براى آشنایى مخاطبان با سابقه موضوع و نیز براى نشان دادن اهمیت حج در تاریخ اسلام و ایرانِ پس از اسلام تا سقوط ایلخانان، فصل یکم، با عنوان «نگاهى به گذشته» تنظیم شده است.

در فصل دوم، به مسئله حج و سیاست در ایران، از سقوط ایلخانان تا پایان حکومت تیموریان پرداخته شده است. در این فصل، پس از معرفى مهم‌ترین حکومت‌هاى ایران در این دوره، از اهمیت حج و منافع سیاسى، اقتصادى و اجتماعى آن نیز، براى این حکومت‌ها سخن گفته شده است.

در فصل سوم، درباره تدارک مقدماتى چون امنیت راه‌ها و نظارت بر امور مربوط به حج، همچون ارسال کاروان، محمل و جامه کعبه و اعطاى نذورات و اوقاف به مکه، سخن به میان آمده است.

در فصل چهارم، موضوع حج و تحولات مذهبى در قرون هشتم و نهم هجرى بررسى شده است. با توجه به اینکه دوره فترت، بین مرگ ابوسعید ایلخانى تا پایان حکومت تیموریان، از نظر تحولات مذهبى در ایران، بسیار حائز اهمیت است، در این فصل به بیان این تحولات و دیدگاه‌هاى جریان‌هاى مذهبى درباره حج، پرداخته شده است. در پایان این فصل، سفر حج جامى که تنها سفرنامه حج موجود از دوره تیموریان است، آورده شده است.

فصل پنجم، درباره راه‌ها و کاروان‌هاى حج آن دوران است؛ چراکه در آن روزگاران براى سفر حج مى‌بایست دشوارى‌ها و محرومیت‌هاى زیادى را تحمل مى‌کردند و فرسنگ‌ها راه مى‌پیمودند.

فصل ششم، درباره جلوه‌هاى حج در فرهنگ، هنر و ادبیات دوره مذکور است. در این فصل، درباره مراسم و آیین‌هاى حج و نمودهاى آن در فرهنگ و هنر ایران سخن به میان آمده است. همچنین برخى از اشعار شاعران آن دوران که مرتبط با حج بوده، آورده شده است‏.

منابع مقاله

متن کتاب.