سلیمی تونی، حسن بن سلیمان

تاج‌الدین حسن بن سلیمان تونی (متوفی 854ق)، معروف به سلیمی تونی، شاعر قرن هشتم و از مشهورترین شعرای منقبت‌سرای شیعی است.

‏‫سلیمی تونی، حسن‌بن‌سلیمان

زادگاه

زادگاه وی شهر تون در ناحیه جنوبی خراسان است که امروزه، فردوس نامیده می‌شود و از این‌جهت، شاعر به سلیمی تونی شهرت یافته است. وی زادگاه خود را ترک کرد و رهسپار سبزوار شد و در این دیار، سکونت گزید.

درباره مولد و مسکن خویش چنین می‌گوید:

مولدم تون و سبزوار وطن

مسکن مؤمنان پاک سیر

یا:

مرا تون مولد است و سبزوار آمد وطن، لیکن

مرید کاشیم، بر کیش و دین مردم کاشان

از سخنان وی آشکار است که از نظر مادی، بیچاره و تهیدست بوده، ولی با قناعت و علو طبع، شکایتی نمی‌کند و هنر شاعری خود را بهتر از صد گنج می‌داند و خویشتن را شاهباز ملک فضل می‌شناساند:

از متاع و مال دنیا گر به صورت مفلسم

هست اما گنج معنی در دل ویران من

.

اطاعات شخصی

به‌طور کلی اطلاعات چندانی از وضع زندگی و خانواده و بستگان و آشنایان و پایه تحصیلات علمی او در دست نیست. قدیم‌ترین کسی که به معرفی او پرداخته، دولتشاه سمرقندی است. با مطالعه اشعار سلیمی و آنچه که دولتشاه درباره وی گفته است، تأیید می‌شود که شاعر نخست شغل دیوانی داشته و مأمور وصول مالیات و عوارض از مردم بوده و چون لازمه این کار در آن عهد، تجاوز و تعدی نسبت به مال دیگران و همراه با اذیت و آزار مردم بیچاره بوده است، از کار ناشایست خود تنبه حاصل کرد و ترک خدمت دیوانی نمود.

وفات

وی سرانجام به سال 854ق، در سفری که برای زیارت به مشهد می‌رفت، به قول دولتشاه، در ولایت جهان و ارغیان درگذشت و پیکرش را برای دفن به سبزوار برده و در آنجا به خاک سپردند.

آثار

وی صاحب دیوان اشعار می‌باشد. محتوای اشعار او، مدایح و مناقب پیامبر(ص)، علی(ع) خاندان رسالت(ع) می‌باشد که در قالب قصیده، مثنوی، ترکیب‌بند، مسمط و قطعه، سروده شده است.

منابع مقاله

عاطفی، حسن، مقدمه «دیوان سلیمی تونی»، به کوشش سید عباس رستاخیز، کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، 1390.

وابسته‌ها

دیوان سلیمی تونی