عیون الأخبار و فنون الآثار في فضائل الأئمة الأطهار
| عیون الأخبار و فنون الآثار في فضائل الأئمة الأطهار | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | داعی، ادریس بن حسن (نويسنده) غالب، مصطفی (محقق) |
| ناشر | دار الأندلس |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 13سده - 1420ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| موضوع | ائمه اثناعشر - علی بن ابی طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - خطبهها - فاطمیان - تاریخ - محمد (ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 6 |
| کد کنگره | /الف4ع9 95/5 DT |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
عیون الأخبار و فنون الآثار في فضائل الأئمة الأطهار، اثر داعی عمادالدین ادریس بن حسن (متوفی 872ق) کتاب تاریخ رسمی از شکل‌گیری اسماعیلیان تا سقوط فاطمیان مصر است.
اثر حاضر که در هفت مجلد تألیف شده از جهاتی اهمیت فراوانی دارد. نخست آن‌که بعد از آثار قاضی نعمان، مهم‌ترین کتاب تاریخ‌نگاری در سنت اسماعیلیه است و دیگر آن‌که به قلم داعی یمنی از سنت طیبی نگاشته شده است[۱].
به دلیل اهمیت عدد هفت، داعی کتاب خود را در هفت مجلد نگاشته و در مجلد نخست شرح حال پیامبر(ص) را بیان کرده است که اهمیت آن به دلیل بیان نقطه نظر اسماعیلیه در این باب است و البته منابع اصلی او در تألیف این بخش، چیزی جز همان مدونات مشهور سیره و مغازی نیست که در قرن دوم و سوم توسط عالمان مدینه تألیف شده است[۲].
جلد دوم و سوم شرح حال علی بن ابی طالب(ع) است و شرح حال حسنین(ع) تا روزگار حسین بن احمد امام ساتر اسماعیلی دور نخست ستر، موضوع بحث جلد چهارم است. جلد پنجم در بردارنده تاریخ اسماعیلیان از دوران دعوت در یمن و شمال آفریقا است که در نهایت به تأسیس حکومت فاطمیان در رقاده در 297ق انجامیده که داعی عمادالدین شرح حال خلفاء فاطمی از عبید‌الله المهدی تا منصور را در این مجلد ذکر کرده است[۳].
جلد ششم دوران متأخر حکومت فاطمیان مصر از زمان معز خلیفه قدرتمند فاطمی تا سال‌های آغازین حکومت المستنصر را در‌بر دارد. مجلد هفتم و آخرین بخش کتاب، دوران پایانی حکومت مستنصر را در بردارد که بعد از مرگ او با اختلاف بر سر جانشینی او، جریان طیبی پدید آمده است. این بخش کتاب همچنین برای شناخت و آگاهی از تاریخ اسماعیلیان یمن (صلیحیون) اهمیت فراوانی دارد[۴].
حذف اسانید هرچند امکان‌شناسی منابع را دشوار کرده، اما می‌توان برخی از منابع مورد استفاده داعی عمادالدین را شناسایی کرد. در حقیقت بخش عظیمی از مطالب بخش مربوط به حسنین، برگرفته از کتاب «شرح الاخبار» قاضی نعمان است[۵]. درموارد اندکی نیز به منابع خود اشاره کرده است؛ ازجمله نقلی از«وفیات الاعیان» ابن خلکان درباره نظرغزالی درلعن یزید است که قاضی عمادالدین ادریس بحث مفصلی در باب جواز لعن یزید ارایه کرده است[۶].
پانویس
منابع مقاله
رحمتی، محمدکاظم، «داعی عمادالدین ادریس و کتاب عیون الاخبار و فنون الآثار»، کتاب ماه دین، شهریور 1387، شماره 130 و 131. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/346182