سر الأسرار و مظهر الأنوار فيما يحتاج إليه الأبرار
| سر الأسرار و مظهر الأنوار فيما يحتاج إليه الأبرار | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | گیلانی، عبدالقادر (نویسنده) مزیدی، احمد فرید (محقق و معلق) |
| عنوان‌های دیگر | السیف الربانی فی عنق المعترض علی الغوث الجیلانی
فتوح الغیب قلائد الجواهر فی مناقب تاج الاولیاء و معدن الاصفیاء و سلطان الاولیاء الشیخ محییالدین عبدالقادر الجیلانی |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1428 ق |
| چاپ | 2 |
| موضوع | اخلاق عرفانی - متون قدیمی تا قرن 14
تصوف - متون قدیمی تا قرن 14 عبدالقادر جیلانی، عبدالقادر بن ابی‌صالح، ۴۷۱ - ۵61ق. - سرگذشت‌نامه عرفان - متون قدیمی تا قرن 14 قادریه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 292/3 /ع2س4 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
سر الأسرار و مظهر الأنوار فيما يحتاج إليه الأبرار و يليه فتوح الغيب و يليه قلائد الجواهر في مناقب تاج الأولياء و معدن الأصفياء و سلطان، منسوب به شيخ عبدالقادر گيلانى است كه رساله‌اى ارزنده براى شناساندنِ اصول تصوف و طريق ذكر براى وصول به شناخت حق و محو و فناء فى الله است.
به دنبال رساله مزبور، سه رساله ديگر نيز درج شده است كه به ترتيب عبارت است از:
فتوح الغيب، اثر شيخ عبدالقادر گيلانى؛
قلائد الجواهر، اثر شيخ محمد بن يحيى تاذفى؛
«السيف الربانى»، اثر محمد بن مصطفى بن عزوز مكى.
ساختار
رساله «سر الاسرار و مظهر الانوار فى ما يحتاج اليه الابرار»، شامل بيست و چهار فصل است.
رساله «قلائد الجواهر»، شامل مباحث متفرق و متنوع(بدون باب‌بندى و فصل‌بندى)، درباره شيخ عبدالقادر گيلانى است.
رساله «السيف الربانى»، داراى دو باب و يك خاتمه است.
گزارش محتوا
اين رساله، سالك را براى وصول به حقيقت در راهى كه هم دشوار و هم شيرين است، گام‌به‌گام پيش مى‌برد و رهنمون مى‌سازد و خطرها و موانع سر راه را گوش‌زد مى‌كند و او را در هر مرحله، از غافل شدن و خروج از راه راست برحذر مى‌دارد.
در فصول بيست و چهارگانه كتاب، مطالب متنوعى همچون: «رجوع انسان به موطن اصلى خود»، «رانده شدن انسان به فروترين مرتبت»، «دكان‌هاى ارواح در كالبدها»، «عدد علوم»، «توبه و تلقين»، «اهل تصوف»، «اذكار»، «شرايط ذكر»، «ديدن خداى تعالى»، «حجاب‌هاى ظلمانى و نورانى»، «نيك‌بختى و نگون‌بختى»، «فقرا»، «طهارت»، «نماز شريعت و طريقت»، «طهارت معرفت در عالم تجريد»، «زكات شريعت و طريقت»، «روزه شريعت و طريقت»، «حج شريعت و طريقت»، «وجد و صفا»، «خلوت و عزلت»، «اوراد خلوت»، «رؤيايى كه آدمى در حالت خواب و نيمه‌خواب مى‌بيند»، «اهل تصوف» و «فرجام كار» مورد بحث و بررسى قرار گرفته است.
نمونه‌هايى از مطالب مطرح شده در پاره‌اى از فصول كتاب:
- انسان بر دو نوع است: جسمانى و روحانى. جسمانى، انسان عام است و روحانى، انسان خاص. رجوع انسان عام به‌وطنش، رجوع وى به درجات است به سبب عمل كردن به علم شريعت و طريقت و معرفت؛ اين، در هنگامى است كه انسان، عمل شايسته را بدون هيچ‌گونه ريا و خودنمايى انجام دهد... رجوع و وصول انسانِ خاص به وطنش كه مقام قربت است، با علم حقيقت كه همان توحيد در عالم لاهوت است، حاصل مى‌شود.
- هنگامى كه خداى تعالى روح قدسى را در عالم لاهوت در بهترين صورت آفريد و خواست كه آن را به مرتبه اسفل براند، نخست، آن را در حالى كه با خود بذر توحيد داشت، به عالم جبروت راند... سپس به عالم ملكوت و آن‌گاه، به عالم ملك...
- دكان روح جسمانى، بدن و اعضا و جوارح ظاهرى است و كالاى آن شريعت است و معامله‌اش، عمل به احكام ظاهريه‌اى است كه خداوند به آنها امر فرموده؛ آن هم بدون شرك ورزيدن... و دكان روح روانى، قلب است و كالاى آن علم طريقت و... دكان روح سلطانى، فؤاد است و كالاى آن، معرفت و... دكان روح قدسى، در سر است و كالاى آن، علم حقيقت و...
- علوم، به چهار نوع منحصر است:
- ظاهر شريعت از قبيل اوامر و نواهى و ساير احكام؛
- باطن شريعت كه علم طريقت نام دارد؛
- باطن طريقت كه علم معرفت نام دارد؛
- بطن البواطن كه علم حقيقت ناميده شده است.
- بر اساس فرمايش رسول خدا(ص)، شريعت، به منزله درختى است و طريقت، شاخه‌هاى آن و معرفت، برگ‌هاى آن و حقيقت، ميوه‌هاى آن و...
- شايسته است كه سالك، زيرك و بينا و ناظر به عواقب امور باشد و در سپرى شدن و پشت نمودن آنها انديشه نمايد و فريب ظاهر احوال را نخورد... كرامات و احوال اولياء، ايمن از مكر و استدراج نيست؛ برخلاف معجزات انبياء(ع) كه تا ابد از مكر و استدراج، در امان است.
وضعيت كتاب
كتاب، توسط احمد فريد المزيدى، تحقيق و تصحيح شده است. وى، در آغاز هر كدام از رساله‌ها، به توضيح در مورد نویسنده آن و ذكر آثار وى پرداخته است.
پاورقى‌ها، به ذكر منابع روايات اختصاص يافته است.
فهرست محتويات، در آخر كتاب ذكر شده است.
كتاب، به همت آقايان مسلم زمانى و كريم زمانى ترجمه گرديده است.