النادرات العینیة لعبد الکریم الجیلي، مع شرح النابلسي
النادرات العینیه، سروده عرفانی عبدالکریم الجیلی(متوفای 767-826ق) از بزرگان صوفیه و فلاسفه اسلامی است که در آن حقایق عرفانی را به زبان تاویل و رمز سروده و جیلی در خلال آن، اغراض ذوقی خودش را به تصویر کشیده است. و این قصیده همچون آینه‌‌ای، تفکر فلسفی و صوفیانه وی را، منعکس می‌کند. به‌همراه آن گزیده‌ای از «المعارف الغیبیه» نابلسی که در شرح قصیده نوشته، آمده است.
| النادرات العینیة لعبد الکریم الجیلي، مع شرح النابلسي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | زیدان، یوسف (نويسنده)
جیلانی، عبدالکریم بن ابراهیم (نويسنده) نابلسی، عبدالغنی بن اسماعیل (شارح) |
| ناشر | انجمن آثار و مفاخر فرهنگی استان یزد |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1419ق - 1999م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 977-279-223-0 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ن28 ز9 4459 PJA |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
قصیده مزبور، یکی از مهمترین و طولانی‌ترین قصائد صوفیانه، است که شامل بر 534 بیت است. و تنها قصیده تائیه ابن فارض که مشتمل بر 667 بیت است از النادرات، طولانی تر است. [۱]
قصیده در بحر طویل و بر وزن فعولن مفاعلین فعولن مفاعیلن، سروده شده اما تاریخ دقیق این تألیف معلوم نیست. آن چه مسلم است مؤلف این اثر را قبل از سال 805ق به پایان رسانده است. چرا که تألیف آن قبل از کتاب الانسان الکامل، که در سال 805ق نوشته شده، اتفاق افتاده است. [۲]
قصیده نام‌های مختلفی دارد. مانند: العینیه، النادرات، البوادر الغیبیه و النوادر العینیه (نام ثبت شده در معجم مؤلفین)، النوادر العینیه فی البوادر الغیبیه، النادرات العینیه فی البادرات الغیبیه. [۳] و از آثار مهم صوفیه است. چون از مهمترین نصوص در باره تفکر صوفیه در عصر زندگی جیلی، است. و خود جیلی آن را قصیده با‌عظمتی می‌داند که روزگار نتوانسته نمونه آن را بیاورد که بتواند مشتمل بر چنین حقایقی باشد. نابلسی، از شارحان این قصیده، آن را گوهری ناشناخته دانسته (گزیده‌ای از شرح وی در انتهای کتاب آمده است) و صاحب منظومه قلائد الدر النفیس آن را قصیده‌ای می‌داند که نمونه آن در هیچ عصری نیامده و عبارات و اشارات از بیان وصف آن عاجزند. [۴]
«النادرات» از جهتی نیز قطعه ادبی نادری است و به‌کارگیری تشبیه و استعاره با اسلوب روان و الفاظ ساده، بلاغت خاصی به آن داده است. [۵]
برخی از ابیات این قصیده در حلقات ذکر صوفیه در برخی از نواحی مصر خوانده می‌شود. [۶]
موضوعاتی که در ابیات بدان پرداخته شده عبارت از حبّ، باطن عبادت و حقیقت آن، عالم خیال، خداوند و نبود وجود حقیقی برای ماسوای الهی، روح و هبوط آن، جسم و نزول آن از جانب خالق و افلاک آسمانی و ترتیب آن‌هاست.
محقق در پاورقی به ضبط کلمات، معنای برخی الفاظ و تعابیر و توضیح اصطلاحات عرفانی و همچنین نسخه بدل‌ها پرداخته است.
فهرست محتوا، آیات، روایات و اعلام در پایان کتاب آمده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب