ابن مبارکشاه، احمد بن محمد
| ابن مبارکشاه، شهاب‌الدين احمد بن محمد | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | احمد بن محمد؛ |
| نام‌های دیگر | ابن مبارکشاه، شهاب‌الدين احمد بن محمد؛ |
| لقب | شهاب‌الدين؛ |
| تخلص | ابن مبارکشاه؛ |
| نام پدر | محمد؛ |
| ولادت | 806ق؛ |
| محل تولد | قاهره؛، مصر؛ |
| محل زندگی | مصر؛ |
| رحلت | 862ق؛ |
| طول عمر | 56؛ |
| خویشاوندان | |
| دین | اسلام؛ |
| مذهب | حنفی؛ |
| پیشه | اديب، صوفى، جُنگ نويس؛ |
| اطلاعات علمی | |
| اجازه اجتهاد از | |
| درجه علمی | اديب، صوفى، جُنگ نويس؛ |
| اساتید | ابن هُمام، ابن دَيری؛ |
| معاصرین | ليث سمرقندی، ابن حجر، سخاوی، ابوالسير ابن نقاش، صلاح‌الدين اسيوطى؛ |
| برخی آثار | 1- زهر الحديقه فى الاطعمه الانيقه؛ |
اِبْن‌ِ مُبارَکشاه، شهاب‌الدين احمد بن محمد (806 -862ق/ 1403- 1458م)، اديب صوفى مسلک و جُنگ نويس حنفى.
وی در قاهره زاده شد، اما از زندگى او چيزی نمى‌دانيم.
تصوف، اساتید
احتمالاً او و پدرش هر دو گرايش به تصوف داشتند و پدرش نيز ظاهراً به سبب همين گرايش لقب مبارکشاه يافت.
وی از محضر استادانى چون ابن هُمام و ابن دَيری بهره برد و تمايل اين دو استاد به تصوف در روحيه ابن مبارکشاه بى‌اثر نبوده است. بارزترين نشانه تصوف او را بايد قصيده‌ای دانست که در مناقب ليث سمرقندی سروده است. اين قصيده مورد توجه ابن حجر نيز قرار گرفت و اينکه ابن حجر نسخه‌ای از آن را نوشته و بر ابوالسير ابن نقاش مى‌خوانده، تعجب سخاوی را برانگيخته است.
ابن مبارکشاه همواره صوفيانه مى‌زيست و سخاوی از قناعت و تواضع او در برابر طالبان علم که به خدمتش مى‌آمدند، ياد کرده است. وی با صلاح‌الدين اسيوطى پيوندی دوستانه داشت و مکاتباتى اديبانه به شعر و نثر ميان آن دو رد و بدل مى‌شد.
ابن مبارکشاه به ابن حجر عسقلانى استاد سخاوی نيز ارادتى خاص مى‌ورزيد و سخاوی از احترام فراوانى که ابن مبارکشاه نزد ابن حجر داشت، ياد کرده است. سخاوی که خود را از دوستان نزديک ابن مبارکشاه مى‌دانسته در مجالسى که با هم داشتند، اشعار بسياری از او مى‌شنيد.
آثار
1. السفينه،
اين مجموعه 14 جلدی شامل منتخباتى است در شعر و ادب و حکايت و فنون و دانشهای گوناگون که از منابع بسيار فراهم آمده است. جلد نهم آن که قمطر الطبيب نام دارد، به مسائل پزشکى اختصاص يافته است. دوره اين مجموعه به لحاظ آنکه به خط مؤلف کتابت شده، از نفاست و ارزش بسيار برخوردار است و اکنون در کتابخانه فيض‌الله استانبول نگهداری مى‌شود.
2. زهر الحديقه فى الاطعمه الانيقه،
درباره خوراکي‌ها؛ نسخه‌ای از آن در گوتا موجود است.
در منابع دو کتاب ديگر از وی ياد شده است:
3. التذکره،
که ظاهراً جنگى ادبى بوده است؛
4. فى مناقب الامام ابى الليث،
اما در منابع ديگر به آن اشاره‌ای نشده است.
سيوطى برخى از اشعار او را نقل کرده است. در ميان آن‌ها قصيده‌ای در مدح ابن حجر و يادآور هنگامى است که وی الفتح الباری خود را در شرح بخاری به اتمام رسانده بود.
[۱].
پانویس
- ↑ مؤذن جامى، محمدمهدی، ج4، ص579-578
منابع مقاله
مؤذن جامى، محمدمهدی، دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.