المنثور (ابن جوزی)
| المنثور | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی (نويسنده) ناجی، هلال (محقق) |
| ناشر | دار الغرب الإسلامي |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1994م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | وعظ - متون قدیمی تا قرن 14 - اخلاق اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 8م2الف 261/4 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
المنثور، نوشته محدث، مورخ، متکلم و فقیه حنبلی قرن ششم قمری، عبدالرحمن بن جوزی (510- 597ق)، مجموعه مواعظی اخلاقی در موضوعات گوناگون (توبه و عبادت و خودسازی و...) است و نویسنده به‌خصوص با استفاده از صنعت نثر مسجع و نیز هنر شعر عربی، اهدافش را تبیین می‌کند. نام دیگر این اثر، «المنثور في المواعظ» است[۱].
هدف و روش
- محقق کتاب و رئیس پیشین اتحادیه نویسندگان عراقی، هلال بن ناجی، نوشته است: این کتاب یکی از آثار ممتاز عبدالرحمن بن جوزی در زمینه وعظ دینی است و باآنکه موعظه‌ای خالص و اسلامی است، ولی در آن عنصر ادبی ارزنده‌ای یافت می‌شود که در قالب شعر عربی تبلور یافته است و اشعار ارزشمندی در آن مشاهده می‌شود که بیشترش در دیوان‌های منتشرشده وجود ندارد و متأسفانه نویسنده، شاعران این اشعار را مشخص نکرده است. هرچند سجع واعظانه نیز بر فصول این اثر غلبه دارد، ولی باید دانست که این نوع گویش و نگارش در آن زمانه رایج بوده است[۲]
ساختار و محتوا
- نویسنده، کتاب حاضر را به بخش و فصل و مانند آن تقسیم نکرده و هیچ توضیحی در مورد چگونگی سامان‌دهی آن نیاورده است.
- هلال بن ناجی، از عبدالرحمن بن جوزی نقل کرده است: «أنا مُرَتِّبٌ و لستُ بمصنفٍ»[۳]؛ من گردآورنده و تدوینگرم، نه تولیدکننده و نوآور.
- محقق کتاب، با ذکر برخی از انتقادها نسبت به نگارنده، از جمله اینکه اشتباهات او در کتاب‌هایش بسیار است، افزوده است: این نقدها از منزلت بلند علمی او نکاهد و همین افتخار او را کافی است که مجالس وعظ او در زمانه خودش بی‌نظیر بوده است[۴].
- به نظر می‌رسد: اثر حاضر، یک موعظه طولانی است و عبدالرحمن بن جوزی بیش از آنکه به سامان‌دهی علمی بیندیشد، دغدغه شورانگیزی معنوی و تأثیرگذاری اخلاقی داشته است.
نمونه مباحث
- خدا نور آسمان‌ها و زمین است.... سپیده‌دم برخیز و نوای آرزومندی عاشقان و ناله اشتیاق مشتاقان را بشنو...[۵].
- امام جعفر صادق(ع) وقت حجّ خواست لبیک بگوید، رنگ صورتش دگرگون شد. گفته شد: چگونه شدی؟! پاسخ داد: می‌خواهم لبیک بگویم و می‌ترسم جواب دیگری بشنوم (پاسخ منفی دریافت کنم)[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.