زندگانی حضرت امام حسین علیه‌السلام

زندگانی حضرت امام حسین علیه‌السلام تألیف باقر شريف قَرَشی (۱۳۴۴–۱۴۳۳ق)، با ترجمه سید حسین محفوظی(اهوازی)، ترجمه اثری است در بررسی و تحلیل زندگانی حسین بن علی(ع). نویسنده برای دستیابی به هدف نگارش خود، که معرفی چهره و شخصیت و مبارزات و فضایل امام سوم شیعیان است، به بررسی مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی دوران آن امام نیز، پرداخته است. وی با اشاره به تحریف تاریخ اسلام، کوشیده تا با نقد گزارش های تاریخی، نظر خویش را به اثبات برساند.

زندگاني حضرت امام حسين بن علي عليه السلام (بررسي و تحليل)
پدیدآوران	قرشی، باقر شریف (نویسنده) محفوظي موسوي، حسين (مترجم)
عنوان‌های دیگر	حياه الامام الحسين (ع)
ناشر	بنياد معارف اسلامي
مکان نشر	ايران - قم
سال نشر	1380ش.
چاپ	يکم
شابک	‎964-6289-78-9
موضوع	حسين بن علي(ع)، امام سوم، ? - ??ق. -- سرگذشتنامه واقعه کربلا، ??ق.
زبان	فارسي
کد کنگره	‎‏/‎‏ق‎‏4‎‏ ‎‏ح‎‏9041‎‏ / 41/4 BP ‏

منابع مورد استفاده وی عمدتا کتاب‌های حدیثی شیعه و روش نگارش او، توصیفی ـ تحلیلی است.

مباحث بخش نخست کتاب به زندگانی امام حسین(ع) از ولادت تا دوران خلافت امام علی(ع) اختصاص دارد. که در آن، نام‌گذاری، شمایل امام و چگونگی تربیت وی گزارش شده و در بخشی دیگر، آیات و روایت‌های وارد شده در شان امام مورد بررسی قرار گرفته است.

نمونه‌هایی از فضایل امام حسین(ع)، اخلاقیات، عبادت، علم، راویان و روایت های نقل شده از آن بزرگوار و نیز برخی از دیدگاه های آن حضرت در باره موضوعات گوناگون معارف اسلامی، مطالب دیگری است که در این کتاب به آنها پرداخته شده است. نیز از خطبه‌ها و دعاهای امام حسین(ع) سخن به میان آمده و در پایان این بخش، سروده‌هایی از شاعران عرب در منزلت امام آورده شده است.

نویسنده، سپس به منظور ارزیابی دقیق‌تر تاریخ زندگی امام حسین(ع)، تاریخ دوران پیامبر اسلام(ص) و پس از آن را مورد اشاره قرار داده است.

در بخش دیگری، ماجرای به حکومت رسیدن شیخین را دنبال کرده و حوادث مربوط به آنها را یک به یک، نقل و تحلیل کرده است. در این میان از بیان سیاست های ضد علوی آن دو فروگذار نشده و در بخش دیگری که به دوران حکومت عثمان اختصاص یافته، علاوه بر تبیین شخصیت عثمان، سیاست‌های مالی وی و نیز برخوردهای او با مخالفانش به ویژه برخورد وی با ابوذر و واکنش امام علی(ع) و امام حسن(ع) و امام حسین(ع) منعکس شده و سرانجام، به شورش مسلمانان علیه عثمان و حوادث پیرامونی آن بازگو شده است. بخش پایانی جلد اول، مربوط به دوران خلافت امیرمؤمنان علی(ع) و سیاست های اقتصادی و حکومتی آن حضرت است.

در جلد دوم این اثر، حوادث دوران خلافت حضرت علی(ع) پیگیری شده و در آن، ماجرای ناکثین و قاسطین، و انگیزه های سیاسی آنان بیان شده است. حرکت عایشه و همراهان او از مکه تا بصره، رویارویی لشکر علی(ع) با آنان، مطالبی است که به تفصیل در این قسمت آمده است.

قاسطین و تحولات جنگ صفین، به ویژه ماجرای حکمیت و بالاخره، جنگ با خوارج و پیامدهای آن نیز، در این قسمت نقل و ارزیابی شده است. در بخشی از کتاب، از توطئه بنی امیه در به شهادت رساندن امام علی(ع)، پرده برداشته شده و پس از آن، با بررسی اجمالی از دوران خلافت امام حسن(ع)، از حکومت معاویه و سیاست‌های مالی و ضد اسلامی و رفتار کینه توزانه‌اش با اهل بیت پیامبر(ص) و شیعیان تحلیل به عمل آمده است. نویسنده، با اشاره به زمینه چینی معاویه برای خلافت یزید، سخنان برخی از نویسندگان اسلامی را در باره یزید به نقد کشیده است.

بررسی دوران حکومت یزید، نقشه وی برای برخورد با امام حسین(ع) و دستور به والی خود برای بیعت گرفتن از آن حضرت و علل قیام امام حسین(ع) و برنامه‌ریزی آن حضرت و فعالیت های وی در مکه و اعزام مسلم به کوفه، از جمله مباحث دیگر کتاب است.

در جلد سوم این اثر، هجرت امام حسین(ع) به عراق و حوادث پس از آن تا اسارت خاندانش و پیامدهای قیام حسینی به بحث گذاشته شده است.

علت انتخاب هجرت به عراق از سوی امام حسین(ع)، روی گردانی از حجاز و سایر سرزمین‌های اسلامی نیز، از جمله مباحث آن است. در قسمتی از کتاب به علل هجرت امام از مکه، نامه آن حضرت به بنی هاشم، موضع‌گیری امویان در این ماجرا، نامه کوفیان به امام، حوادث میان راه مکه تا کوفه و سرانجام، استقرار آن حضرت در کربلا اشاره شده است. حوادث رخ داده در کربلا، لشکر کشی کوفیان، خصلت های فرماندهان لشکر یزید، تعداد آن ها، ویژگی و تعداد لشکر حسین بن علی(ع)، رویارویی دو لشکر، و حوادث عاشورا تا شهادت حضرت اباعبدالله(ع)، مطالب دیگری است که در این بخش قلمی شده است.

صفحاتی از کتاب به نقش اسیران کربلا، خطبه حضرت زینب(ع) در کوفه، خطبه امام سجاد(ع)، حوادث میان راه کوفه تا شام و مجلس یزید، اختصاص یافته است. بررسی دیدگاه های برخی از نویسندگان اهل تسنن درباره تبرئه یزید از دستور به قتل سیدالشهداء(ع) و نقد آن ها، آثار قیام حسینی، شکست امویان، مرکزیت یافتن تشیع و استمرار نهضت عاشورا، به ویژه قیام مختار، پایان بخش کتاب است.

منابع مقاله

معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)، کتاب‌شناسی توصیفی اهل‌بیت علیهم‌السلام، قم، مرکز چاپ و نشر مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)، چاپ اول، 1383ش.