حیاة الحقائق
| حیاة الحقائق | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | لوبن، گوستا‌و (نويسنده)
زعیتر، عادل (مترجم) موسی، سلامة (مترجم) لوبن، گوستا‌و (-) |
| عنوان‌های دیگر | بحث في بعض الأدیان و الفلسفات و مصادرها و تحولاتها عبر التاریخ ** حضارة بابل و أشور |
| ناشر | دار بيبليون |
| مکان نشر | فرانسه - پاریس |
| سال نشر | 2005ش |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ل9ح9 80/2 BL |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
حياة الحقائق، نوشته شارل - ماری گوستاولوبون (1931-1841م) است. او در این اثر، پژوهشی مهم در ادیان باستانی و بحث ویژه‌ای درباره مسیحیت کرده است. او از خاستگاه مسیحیت و تحولات تاریخی که این دین، پشت سر گذاشته و از وجوه گوناگون نشر آن و آنچه از تغییرات که در اصولش رفته است، گفتگو می‌کند. همچنین، بررسی‌های دقیقی را در حوزه «اخلاق» انجام داده است و نظریه‌ها و دیدگاه‌هایی را در این حوزه ارائه نموده و عواملی را که در ایجاد اخلاق جمعی و فردی نقش دارند، به‌اختصار توضیح داده است. این کتاب را عادل زعیتر به عربی ترجمه نموده است.
عادل زعیتر می‌گوید: این کتاب در کنار دو اثر دیگر لوبون با عنوان‌های «الآراء و المعتقدات» و «روح الثورات و الثورة الفرنسية»، سلسله‌ای به‌هم‌پیوسته از یک موضوعند که البته «حياة الحقائق»، مهم‌ترینِ این سه حلقه مطالعاتی است؛ زیرا از حیث ابداع و تأثیری که بر اندیشه‌ها می‌نهد، ممتاز است. لوبون خواسته است از مبانی برخی از باورهای دینی، فلسفی و اخلاقی سخن بگوید؛ اینها باورهایی‌اند که از عناصر دینی، عاطفی، عقلی و اجتماعی شکل گرفته‌اند[۱].
لوبون بحث تازه‌ای را در تغییرات باورهای شخصی تا مسیر اجتماعی شدنشان ارائه می‌کند. همچنین، او از تغییراتی که در حوزه دین و دست‌به‌دست شدن باورهای دینی در میان ملت‌ها صورت می‌گیرد، گفتگو می‌کند. لوبون پژوهشی را در دین‌های باستانی انجام داده است. او نگاه ویژه‌ای نیز به دین مسیحیت دارد و به خاستگاه، تحولات و اَشکال گسترش مسیحیت و آنچه که بر سر این دین از اندیشه‌های الحادی و شکاف‌های مذهبی رفته است، پرده برمی‌دارد.
لوبون مبحث‌های دقیقی را در حوزه اخلاق می‌آورد و از ارزش اخلاقی که بر مبانی عقلی و علمی استوار است، سخن می‌گوید. همچنین، از عوامل حقیقی‌ای که اخلاق اجتماعی و فردی را شکل می‌دهند، گفتگو می‌کند. لوبون در این فرایند، عادات و افکار عمومی را در شمار دو عامل مهم در این‌باره می‌داند. او پژوهشی در جایگاه و نقش منفعت و ناخودآگاه انسان‌ها در شکل‌گیری اخلاق فردی ارائه می‌دهد.
لوبون بابی را برای بحث در حوزه حقایق عقلیه ویژه کرده است و به فلسفه و علم می‌پردازد؛ او از خودآگاهی و نفع آدمیان گفتگو می‌کند و همچنین، از ارزش حقیقی فلسفه و مبانی شناخت علمی و گستره و مرزهای این نوع شناخت سخن می‌گوید. لوبون نتایج خاصی را از مباحثش می‌گیرد؛ به‌گونه‌ای که این نتیجه‌گیری‌ها با آرای عالمان مذاهب فلسفی و علمی مخالفت دارد؛ چراکه او به هیچ‌کدام از آن مکتب‌ها وابستگی ندارد. این رویه در همه نوشتجات او هویدا است[۲].
این کتاب از یک مقدمه (مِرقاة الحقائق) و چهار باب شکل گرفته است. باب اول (دائرة اليقين الديني، الآلهة) در شش فصل با عنوان‌های «أسس المعتقدات الدينية»، «ما يعتور المعتقدات الدينية الفردية من التحولات حينما تصبح جمعية»، «آلهة العالم القديم»، «الأديان الكبری التركيبية»، «كيف تنحل الديانات الكبری» و «ظهور المعتقدات الجديدة» شکل گرفته است. باب دوم (دائرة اليقين العاطفي و الجمعي، الأخلاق)، پنج فصل با عنوان‌های «تعريف الأخلاق (الخير و الشر و الفضيلة و الرذيلة)»، «أخلاق المجتمعات الحيوانية و المجتمعات البشرية»، «العوامل الوهمية في الأخلاق»، «العوامل الحقيقية في الأخلاق الجمعية» و «العوامل الحقيقية في الأخلاق الفردية» دارد و باب سوم (دائرة الحقائق العقلية، الفلسفة و العلم)، شش فصل با عنوان‌های «الفلسفات العقلية»، «الفلسفات الوجدانية»، «تطور الفلسفة النفعي، مذهب الذرائع (الپراغماتية)»، «الآراء الحديثة في قيمة الفلسفة»، «بناء المعرفة العلمي»، «القوانين العلمية و نظريات الحوادث» و «الحقائق التي لا تزال ممتنعة و الوجوه المجهولة للمعرفة» دارد. هرکدام از این فصل‌ها از مباحث فرعی فراوانی برخوردارند[۳].
حضارة بابل و اشور
این کتاب نوشته گوستاولوبون است. او در این اثر، دو حوزه تمدنی باستانی بابل و آشور را به‌لحاظ محیط اجتماعی، نژاد، ادبیات، علوم، صنایع، سیاست، اخلاق و عادات و باورها بررسی کرده است. این کتاب را «محمود خیرت» به عربی ترجمه کرده و «سلامه موسی» بر آن مقدمه‌ای نوشته است.
سلامه موسی می‌گوید: این کتاب را نه فقط یک مورخ، بلکه یک فیلسوف مورخ نگاشته است؛ ازاین‌رو، ما صرفا با تاریخ جنگ‌ها، پادشاهان و سرداران روبه‌رو نمی‌شویم، بلکه با درجاتی از پیشرفت تمدنی این حوزه‌های جغرافیایی آشنا می‌گردیم[۴]. او معتقد است که ارزش کار لوبون آنجا آشکار می‌شود که او با گردآوری مقدار بسیاری از معارف تاریخی از دو حوزه تمدنی بابل و آشور، مردم این ناحیه، به‌ویژه مصریان را به شناخت بیشتر و واضح‌تر از حوزه تمدنی‌ا‌شان می‌رساند؛ او به مصرشناسان سفارش می‌کند که به‌همراه این اثر، کتاب دیگری از گوستاولوبون با عنوان «تمدن باستانی مصر» (الحضارة المصرية القديمة) را بخوانند؛ چراکه، این سه تمدن باستانی مصر، بابل و آشور نزدیک به هم بوده و مشابهت‌هایی با یکدیگر داشته‌اند[۵].
سلامه موسی بر این نکته تأکید دارد که لوبون پیش‌زمینه نظری «خاستگاه واحد تمدن‌ها» را در این اثر ارائه داده است؛ نظریه‌ای که بعدها «الیوت اسمیت» انگلیسی و «براستید» آمریکایی بسطش دادند[۶].
بخش‌های این اثر در هشت باب، موضوع‌بندی شده است که با عنوان‌های «محیط اجتماعی و نژاد ساکنان بابل و آشور»، «تاریخ بابل و آشور»، «لغت، خط و ادبیات»، «دانش‌ها و صنعت‌ها»، «نظام سیاسی، اجتماعی و اخلاقی و عادت‌های مردم»، «باورهای دینی»، «ساختمان‌سازی و معماری» و «سنگ‌تراشی، تصویرسازی، فنون صنعتی و صنایع دستی» باب‌بندی شده‌اند[۷].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.