ابن صائغ، عبدالرحمن بن يوسف
| ابن صائغ، عبدالرحمان بن یوسف | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | ابن صائغ، عبدالرحمان بن یوسف |
| نام‌های دیگر | عبدالرحمان بن یوسف |
| لقب | زین‌الدین |
| تخلص | ابن صائغ |
| نام پدر | یوسف |
| ولادت | پیش از 770ق |
| محل تولد | قاهره، مصر |
| محل زندگی | مصر |
| رحلت | 845ق |
| طول عمر | بیش از 80 |
| دین | اسلام |
| پیشه | خطاط؛ |
| اطلاعات علمی | |
| درجه علمی | خطاط؛ |
| اساتید | نوروَسیمى، ابوعلى زفتاوی ؛ |
| معاصرین | ؛ |
| شاگردان | ؛ |
| برخی آثار | 1- تحفه اولى الالباب فى صناعة الخط و الکتاب، 2- قرآنى به قلم مُحَقق در اندازه 82ئ5/108 سانتى متر، کتابت شده در 801ق/1399م که در کتابخانه ملى قاهره نگهداری مى‌شود؛ |
ابن صائغ، عبدالرحمان بن یوسف ، ملقب به زین‌الدین، خطاط سده‌های 8 و 9ق/14 و 15م در مصر.
تولد
وی که به سبب پیشه زرگری پدرش ابن صائغ نامیده شده است، پیش از 770ق/1369م در قاهره به دنیا آمد و در همان شهر پرورش یافت.
شیخ الکتاب
خط منسوب را از استادش نوروَسیمى آموخت و ملازم وی بود تا آنکه در کتابت قلم نسخ از او پیشى گرفت. ابن صائغ در آغاز از شیوه ابن عفیف پیروی مى‌کرد و در این سبک از ابوعلى زفتاوی بهره مى‌گرفت، اما سرانحام خود شیوه‌ای تازه برگزید که بین روش کتابت ابن عفیف و شهاب الدین غازی بود.
ابن صائغ مکتب‌هایى در بعضى از مدارس قاهره ایجاد کرد و به تعلیم خط پرداخت و مردم گروه گروه از آموزش او بهره گرفتند. رسم «شهادة» یا «اجازه» را که نشان به کمال رسیدن خطاطان و مجوز آنان در تعلیم دادن و دیگران و نوشتن نام خویش بر قطعه است، او در مصر پدید آورد.
ابن صائغ را شیخ الکُتّاب زمان خود خوانده‌اند و نوشته‌اند که جمیع اقلام خط را خوش مى‌نوشت.
وی شیخى ظریف، هوشیار و نکته سنج بود و اشعار و نوادر بسیار مى‌دانست.
وفات
در اواخر عمر به سبب ناتوانى از کار بازماند و سرانجام در 845ق/1442م در حالى که بیش از 80 سال از عمرش سپری شده بود، درگذشت و روز بعد در گورستان جوشن به خاک سپرده شد.
آثار
ابن صائع دوران زندگانیش را به کتابت قرآن کریم و کتابها و قصاید متعدد گذراند. آنچه از آثار او برجای مانده، عبارت است از:
- قرآنى به قلم مُحَقق در اندازه 82ئ5/108 سانتى متر، کتابت شده در 801ق/1399م که در کتابخانه ملى قاهره نگهداری مى‌شود؛
- قرآنى به قلم ثلث، کتابت شده در 814ق/1411م برای سلطان ناصر فرج بن برقوق، محفوظ در دارالفن الاسلامى قاهره؛
- قرآنى به قلم ثلث، مضبوط در کتابخانه چستربیتى دوبلین؛
- کتیبه‌ای شامل سوره فتح و جز آن بر دیوارهای مسجد نبوی.
- تحفة اولى الالباب فى صناعة الخط و الکتاب بر جای مانده که در 1967م در تونس به چاپ رسیده است.
بررسى آثار بازمانده از ابن صائغ نشان مى‌دهد که با همه ستایشى که نویسندگانى چون طیبى از او کرده و وی را یگانه روزگار و جامع محاسن خوشنویسى دانسته‌اند، خوشنویسان ایرانى معاصر او به مراتب از وی خوش‌تر مى‌نوشته‌اند. بنابر این داوری این نویسندگان که او را نابغه عصر خوانده و خط او را برتراز دیگر هم روزگاران وی شمرده‌اند، تنها مى‌تواند در مورد خطاطان مصری صادق باشد، نه خوشنویسان همه سرزمینهای اسلامى[۱].
پانویس
- ↑ سمسار ، محمدحسن، ج4، ص103
منابع مقاله
سمسار، محمدحسن، دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.